توسط سعید ایزدی
7-16-2019 11:39:43 PM
طرح توجیهی پرورش اردک
اردک یا مرغابی یکی از جذاب‌ترین گونه‌های طیور است که بسیاری از افراد جامعه به پرورش، نگهداری و یا مصرف گوشت و تخم آن علاقه‌مند هستند.
مزایای گوشت اردک
گوشت اردک به جهت سرشار بودن از پروتئین، ویتامین‌هایی همانند B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین)، B12 (اسید فولیک) و انواع املاح معدنی مثل، فسفر، آهن، روی، منیزیم و سلنیوم به‌عنوان یکی از پرخاصیت‌ترین و ارزشمندترین گوشت‌ها در بین ماکیان به‌حساب می‌آید. به همین دلیل در دهه‌های اخیر، گرایش‌ها زیادی به مصرف گوشت اردک در بین جوامع غربی و بسیاری از جوامع بشری ازجمله ایران مشاهده‌شده است.
نحوه پرورش اردک یا مرغابی
در اینجا قصد داریم با ارائه طرح پرورش اردک، نحوه پرورش آن را به شما عزیزان آموزش دهیم. لازم است که شما با مفاهیم مربوطه و تجربیات دیگران در کنار این طرح برای رسیدن به موفقیت استفاده کنید. لطفاً تا پایان این پست ما را همراهی بفرمایید:
خصوصیات ظاهری و عمومی اردک:
 اردک یا مرغابی متعلق به خانواده اردکیان، راسته غازسانان و رده پرندگان است.
دارای بدنی کشیده با پاهایی کوتاه، به‌نحوی‌که بدن در تماس با زمین قرار می‌گیرد.
پاهای اردک پرده‌دار هستند که همانند پارو به شنا کردن این پرنده کمک می‌کنند. همچنین پاهای این پرنده فاقد عصب ورگه‌ای خونی ست که این ویژگی سبب می‌شود به‌راحتی آب سرد را تحمل کنند.
دارای سربزرگ، نوک پهن، گردن وبال‌های کوتاه هستند.
اردک‌ها دارای غده‌ای چربی ساز به نام پرین در نواحی دم هستند که با نوک خود چربی را در سطح بدن پخش می‌کنند؛ که هم جنبه پر آرایی دارد و هم سبب می‌گردد که پرها چرب و روغنی شوند تا در هنگام شنا کردن آب را به خود جذب نکنند.
در اردک‌های نر جهت جلب اردک ماده، رنگ پر رنگارنگ‌تر است.
اردک‌ها دارای قدرت چشایی بالا هستند بدین ترتیب قادر به تشخیص طعم و مزه غذا می‌باشند.
این پرنده در حالت طبیعی زیستگاه خود را در آب انتخاب می‌کند اما قادر است در شرایط فقدان آب، در محیط خشک در بین علفزارها هم زندگی کند و به‌راحتی با شرایط محیطی سازگار گردد به‌نحوی‌که می‌توان اردک را در جایگاه بسته پرورش داد.
انواع نژادهای اردک:
انواع بسیاری متنوعی از اردک‌ها وجود دارند که می‌توان برحسب تولیدی که دارند آن‌ها را تقسیم‌بندی نمود:
1- نژادهای سبک‌وزن یا تخمگذار: این دسته از اردک‌ها دارای جثه‌ای کوچک‌تر و بااستعداد تولید تخم بالا می‌باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل: خالدار استرالیایی (Australian Spotted)، خاکی کمپبل (Khaki Campblle) هستند.
2- نژادهای سنگین‌وزن یا گوشتی: این دسته از اردک‌ها سرعت رشد و افزایش وزن بالایی دارند ولی ازنظر تولید تخم ضعیف هستند. معروف‌ترین آن‌ها شامل: اردک سفید (Pekin)، روئن (Rouen)، ایلسبوری (Aylesbury)، آنکونا (Ancona) و مسکوی (Moscovi) می‌باشند.
3- نژادهای زینتی: ازنظر تولید گوشت و تخم اهمیتی ندارند بلکه مهم زیبایی پر و شکل بدن است؛ که نژاد کال (Call) به‌عنوان یک نژاد زینتی محسوب می‌گردد.
روش‌های پرورش اردک:
اردک را می‌توان به‌منظور تولید تخم، گوشت و یا تولید جوجه به سه فرم زیر پرورش داد:
الف- پرورش اردک گوشتی:
در این روش اردک‌ها را برای تولید گوشت در کوتاه‌ترین زمان ممکن پرورش می‌دهند. به همین منظور از نژادهای اردک گوشتی همانند اردک سفید (اردک پکنی) استفاده می‌کنند. جوجه‌های تازه هچ شده را تا دو ماه نگهداری می‌کنند وقتی به وزن 5/2 تا 3 کیلوگرم رسیدند روانه بازار می‌شوند.
ب- پرورش اردک تخمگذار:
از اردک تخمگذار جهت تولید تخم در سطح زیاد استفاده می‌گردد. یک اردک تخمگذار قادر است در طول سال 280 عدد تخم تولید کند.
ج- پرورش گله‌های مادر:
جهت تولید جوجه‌های یک‌روزه، گله‌های مادری را تشکیل می‌دهند.
اردک‌ها را به مدت 6 ماه نگهداری می‌کنند. نکته مهم در ارتباط با پرورش گله‌های مادر رعایت نسبت نر به ماده است زیرا اگر این نسبت رعایت نگردد سبب کاهش درصد نطفه‌داری می‌شود که نتیجه آن کاهش تولید جوجه است.
ازآنجایی‌که هدف اصلی پرورش اردک در ایران چه به‌صورت صنعتی و یا چه به‌صورت سنتی تولید گوشت است بنابراین بیشتر از روش پرورش اردک گوشتی استفاده می‌گردد.
روش‌ها و سیستم پرورش اردک:
روش و سیستم پرورش اردک معمولاً به سه شکل پرورش اردک در قفس، پرورش اردک در بستر و پرورش اردک در باغات و مزارع صورت می‌گیرد:
1- پرورش اردک در قفس:
این نوع از سیستم بیشتر برای پرورش اردک تخمگذار به کار می‌رود. گرچه این روش به دلیل استفاده از امکانات و تجهیزاتی مانند قفس به سرمایه ثابت بیشتری نیاز دارد و هزینه‌های پرورش را افزایش می‌دهد ولیکن مزیت‌هایی هم در بردارد ازجمله:
افزایش تراکم در واحد سطح که می‌توان تعداد بیشتری اردک را پرورش داد.
کنترل بیماری‌ها و رعایت اصول بهداشتی در آن راحت‌تر است.
مدیریت تغذیه و نسبت نر به ماده به سهولت انجام می‌گیرد.
2- پرورش اردک در بستر:
پرورش روی بستر یا زمین از هزینه اولیه کمی برخور¬دار بوده ولی بازده اقتصادی کمتری خواهد داشت. این شکل پرورش خود به دو صورت انجام می‌گیرد:
الف- پرورش کاملاً خشک:
کف بستر با استفاده از تراشه چوب، کلاشه گندم، برنج و... به ضخامت 5 تا 7 سانتی‌متر بسترسازی می‌شود. این نوع از روش پرورش مخصوص اردک‌های گوشتی ست؛ و از آب برای پرورش استفاده نمی‌گردد.
ب- پرورش با استفاده از جوی آب:
به‌منظور افزایش نطفه‌داری در گله اردک‌های مادر مقداری آب در گردشگاه در نظر گرفته می‌شود.
در ارتباط با پرورش اردک در بستر ممکن است از جایگاه‌های بسته و سالن‌های سرپوشیده و یا جایگاه‌های نیمه‌باز استفاده گردد.
3- پرورش در باغات و مزارع:
دو روش بالا یعنی پرورش اردک در قفس و بستر به‌صورت گسترده و در قالب پرورش صنعتی انجام می‌پذیرد؛ اما پرورش در باغات و مزارع به‌صورت سنتی در روستاها نیز صورت می‌گیرد و کشاورز می‌تواند در کنار مزارع و باغات خود اقدام به پرورش اردک کند؛ که مهم‌ترین مزیت این روش شامل موارد زیر است:
تولید تخم و گوشت باکیفیت و قیمت مناسب.
تولید کود دامی برای باغات.
از بین رفتن آفات و حشرات باغات و مزارع با تغذیه اردک‌ها.
سالن پرورش اردک:
جایگاه عبارت است از محلی که اردک در آن پرورش می‌یابد که بایستی متناسب با سیستم پرورش اردک (بستر یا قفس) باشد. به‌گونه‌ای که جایگاه پرورش اردک گوشتی با جایگاه اردک تخمگذار تفاوت‌هایی دارند.
بر اساس نوع و سیستم پرورش اردک، جایگاه پرورش از قسمت‌های زیر تشکیل‌شده است:
سالن پرورش:
سالن پرورش اردک با توجه به نوع سرمایه و همچنین بر اساس شرایط آب و هوایی به‌صورت باز و یا بسته ساخته می‌شوند؛ که سالن‌های باز به‌صورت پنجره دار هستند و مخصوص آب‌وهوای گرم است؛ و برای آب‌وهوای سرد هم از سالن‌های بسته و سرپوشیده استفاده می‌کنند.
انبار تجهیزات:
محلی برای نگهداری وسایل و تجهیزات پرورش اردک است که مساحت آن با توجه به بزرگی یا کوچکی واحد پرورش اردک متغیر است. مهم‌ترین تجهیزات سالن پرورش اردک شامل کولر، هیتر، هواکش‌ها، دانخوری، آبخوری و... هستند.
ساختمان جوجه‌کشی:
این نوع ساختمان برای گله اردک مادر جهت تولید جوجه یک‌روزه است.
انبار خوراک: محلی برای ذخیره و نگهداری دان اردک در طی دوره پرورش است.
اتاق کارگران.
ترفندهای پرورش اردک:
1- تأمین حرارت موردنیاز در پرورش اردک:
به‌طور طبیعی جوجه¬ها در مقایسه با اردک¬های بالغ به دلایلی ازجمله کامل نشدن پوشش پر به میزان بیشتری از دما نیاز دارند؛ اما بهترین دما برای پرورش اردک‌ها بین محدوده 22 تا 25 درجه سانتی گراد است.
2- تامین رطوبت مورد نیاز سالن پرورش اردک:
بهترین میزان رطوبت در سالن پرورش اردک، رطوبت بین 55 تا 70 درصد است. بالا و پایین بودن میزان رطوبت سبب بیماری¬های تنفسی در اردک¬ها می شود.
3- تأمین تهویه مناسب جهت پرورش اردک:
دلایل استفاده از تهویه‌ی مطلوب، خروج گازهای آلوده و تأمین اکسیژن و هوای تازه به داخل سالن پرورش اردک است. اگر به هر دلیلی تهویه به‌درستی صورت نگیرد سبب کمبود اکسیژن و افزایش تلفات اردک‌های پرورشی می‌گردد.
4- فضای موردنیاز برای پرورش اردک:
• هفته اول: در هر مترمربع 15 قطعه.
• هفته دوم و هفته سوم: در هر مترمربع 10-12 قطعه.
• هفته چهارم: در هر مترمربع 8-10 قطعه.
• هفته پنجم تا آخر دوره پرورش: در هر مترمربع 7 قطعه.
جیره غذایی اردک:
اردک‌ها باید تغذیه نخستین خود را با 22 درصد پروتئین آغاز کنند.
پروتئین این جیره غذایی در سن سه تا شش هفتگی به‌تدریج به 18 درصد کاهش داده می¬شود و سپس تا مرحله پرورشی این مقدار به 15 درصد می‌رسد.
تغذیه این پرندگان 24 ساعت پس از خروج از تخم باید شروع شود. جیره غذایی آن همانند جیره مرغ گوشتی است. انرژی موردنیاز اردک در جیره پیش‌داد در حدود 3000 کیلوکالری در هر کیلوگرم جیره است.
خوراک و تغذیه اردک با توجه به نوع پرورش آن متفاوت است.
اگر اردک در جایگاه بسته به‌صورت صنعتی نگهداری شود بایستی از جیره مخصوص استفاده نمود که مخلوطی از علوفه و کنسانتره است که می‌توان آن را از کارخانه‌های خوراک دام تهیه نمود؛ اما در روش‌های غیر صنعتی همانند پرورش در باغات و مزارع و همچنین روستاها می‌توان از پسماندهای غذایی، نان خشک، سبزی و... استفاده نمود که هزینه‌های کمتری را هم برای پرورش‌دهنده می‌تواند به همراه داشته باشد.
همچنین جیره غذایی اردک گوشتی و تخمگذار باهم تفاوت‌هایی دارند.
به‌عنوان‌مثال جیره اردک تخمگذار در مراحل تخمک‌گذاری بایستی غنی از کلسیم و فسفر باشد تا روند تشکیل پوسته‌ی تخم به‌درستی انجام گیرد در غیر این صورت یا تخم تشکیل نمی‌شود و یا تخم‌های بدشکل و لمبه به وجود می‌آیند.
ضریب تبدیل خوراک در اردک 5/2 تا 3 است یعنی اردک برای ایجاد 1 کیلوگرم گوشت بایستی 5/2 تا 3 کیلوگرم خوراک مصرف کند. به‌عنوان‌مثال یک اردک گوشتی با وزن 700/2 کیلوگرم در طول دوره پرورش (دوماهه) 7 کیلوگرم خوراک مصرف می‌کند.
طرح توجیهی پرورش اردک:
کسب درآمد از طرق کارهای تولیدی نیازمند وضع بازار و همچنین داشتن تجربه درزمینهٔ مربوطه است. درآمد پرورش اردک گوشتی به دلیل مزیت‌هایی همچون بازگشت سریع سرمایه، بازده بالای لاشه (حدود 75 درصد) و بازارپسندی بالای گوشت اردک به دلیل طعم و خواص باارزش آن، جایگاه بالایی دارد و یک پرورش‌دهنده می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به درآمدی قابل‌قبول برسد.
اردک گوشتی در حال حاضر از بازار خوبی برخوردار‌است و مردم ساکن شمال اصلی‌ترین مشتریان گوشت اردک هستند. برای شروع کار می‌توان با 20 تا 30 میلیون تومان سرمایه 1000 جوجه اردک را به مدت 2 ماه در یک سالن 100 متری نگهداری کرد؛ که حدود 70 درصد از این سرمایه صرف خرید خوراک می‌گردد که اگر اردک‌ها توسط پسماندهای غذایی و ضایعات کشاورزی تغذیه شوند هزینه آن کمتر هم می‌شود.
اردک‌ها را می‌توان به‌صورت زنده و یا در قالب گوشت‌های بسته‌بندی‌شده به بازار عرضه نمود که تقریباً 30 درصد آن سود خالص است.
کلام آخر:
پرورش اردک امروزه یکی از پربهره‌ترین و پردرآمدترین طرح‌های کسب‌وکار زودبازده در کشور است. شاید رشد سریع و مقاومت در برابر بیماری‌ها مزید علت صرفه‌ی اقتصادی آن باشد.
|