توسط سمیه ملکی
12-23-2023 9:32:59 PM
جیره غذایی گاو شیری سال 98
جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری در سال 98:
گاوها بر اساس نوع تولید ( شیر، گوشت و...) به سه دسته شیری، گوشتی و دومنظوره تقسیم‌بندی می‌شوند. درواقع این نوع تقسیم‌بندی، بر اساس کارایی نژاد گاو و اهداف اقتصادی و تولیدی شکل‌گرفته است.
در همین راستا با توجه به نقش گاو شیری به‌عنوان شاخص‌ترین منبع تولیدکننده شیر، این پست را اختصاص دادیم به معرفی بهترین نژاد گاو شیری و همچنین بررسی جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری، پس تا پایان این مقاله ما باشید:
بهترین نژاد گاو شیری در جهان:
مهم‌ترین نژادهای گاو شیری در جهان عبارت‌اند از:
 هلشتاین (Holstein) براون سوئیس (Brown Swiss)
ایر شایر (Ayrshire)
گرنزی (Guernsey)
جرسی (Jersey)
شورت هورن (Shorthorn)
در بین نژادهای مذکور، بهترین نژاد گاو شیری ازنظر تولید شیر، گاو هلشتاین است و بعدازآن براون سوئیس در رتبه دوم قرار دارد.
میزان شیردهی یک گاو در روز بر اساس نوع نژاد متفاوت می‌باشد؛ به‌عنوان‌مثال بهترین نژاد گاو شیری هلشتاین به‌طور میانگین روزانه 35 لیتر شیر تولید می‌کند درحالی‌که در نژادی همانند جرسی میزان تولید شیر روزانه 13 لیتر است.
زیستگاه اصلی گاو هلشتاین کشور هلند است. اما این گاو توانسته در سایر مناطق با شرایط آب و هوایی متفاوت سازگار باشد. گاو شیری هلشتاین یکی از انواع نژاد گاو در ایران است که توانسته با شرایط آب و هوایی کشور خود را به‌خوبی سازش دهد. به طور یقین گاو هلشتاین بهترین نژاد گاو شیری در ایران است. و این نژاد توانسته توجه علاقه‌مندان زیادی را در حوزه‌ی پرورش گاو شیری به خود جلب کند. به همین جهت اکثر دامداران برای تولید شیر بیشتر از این نژاد استفاده می‌کنند.
جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری:
در امر پرورش گاو شیری، جیره نویسی مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در این زمینه است. و به‌طور اساسی هر واحد پرورش گاو شیری نیازمند به یک برنامه خوراک در هر مقطع زمانی از پرورش است.
در ارتباط با برنامه خوراک گاو شیری رعایت نکات زیر می‌تواند دامدار را دررسیدن به موفقیت درزمینهٔ پرورش یاری دهد. که مهم‌ترین این نکات شامل:
مشخص نمودن اقلام خوراکی مورداستفاده در جیره برای دوره‌های مختلف شیردهی گاو.
تقسیم‌بندی گاوها بر اساس میزان تولید شیر و تغذیه آن‌ها بر اساس احتیاجشان (زیرا گاوهای پر تولید در مقایسه با گاوهایی با تولید متوسط و کم تولید، نیاز به خوراک بیشتری دارند).
تهیه اقلام خوراکی باکیفیت مناسب.
تغییر تدریجی در جیره گاوهای شیری.
در جیره گاوهای شیری مخلوط کنسانتره و علوفه در نظر گرفته شود.
جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری بایستی از بعد اقتصادی برای دامدار مقرون‌به‌صرفه باشد.
و غیره
در راستای تأمین جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری، مدیریت تغذیه و تنظیم صحیح جیره دو عامل مؤثر در پرورش گاوهای شیری به‌منظور دستیابی به حداکثر شیر تولیدی و گرفتن گوساله است. که شرح این دو عامل به‌صورت زیر است:
الف- مدیریت تغذیه و جیره غذایی گاو شیری:
همان‌طور که می‌دانید گاوداری در کشور جز صنایع موفق و از شغل‌های پردرآمد به‌حساب می‌آید. گاوداری جز مشاغل پرزحمت اما لذت‌بخش است. دامدار برای این‌که بتواند در این حرفه بماند و کسب‌وکار خود را رونق دهد بایستی تولید شیر و تولید گوساله را سر در لوحه عمل خود قرار دهد زیرا گاو کم تولید از بعد اقتصادی برای دامدار به‌صرفه نیست و چیزی جز ضرر و زیان به همراه ندارد و باید آن را از دور خارج کند و گله خود را با نژادهایی با تولید شیر مناسب و بالا تقویت کند.
به دنبال افزایش میزان شیر تولیدی گاو، نیاز غذایی این حیوان هم افزایش می‌یابد. و دامدار بایستی به این نکته توجه داشته باشد که در هر مرحله از تولید، احتیاجات غذایی گاو را تأمین نماید. به‌عبارتی‌دیگر دامدار باید توانایی مدیریت تغذیه گاوهای شیری را در طی دوره‌های مختلف شیردهی داشته باشد.
 تغذیه بیش‌ازحد گاو در برخی از مراحل پرورش، سبب چاق شدن بیش‌ازحد حیوان می‌شود که در پی آن مشکلاتی ازجمله کاهش تولید شیر، عدم بروز فحلی، عدم آبستنی و یا سخت‌زایی را به همراه دارد. و یا تغذیه کم حیوان سبب لاغر شدن حیوان و کاهش تولید شیر می‌شود و درهرصورت برای دامدار ضرر و زیان را به همراه دارد.
گاوهای شیری در هر دوره از شیردهی بایستی دارای وضعیت بدنی مناسبی باشند. درواقع انعکاس تغذیه مناسب را می‌توان در وضعیت بدنی مناسب (نه خیلی چاق و نه خیلی لاغر) مشاهده نمود. در این صورت دامدار می‌تواند انتظار یک گله با تولید شیر مناسب با بهره‌ی تولیدمثلی معقولی را داشته باشد.
همچنین دامدار بایستی گله‌های گاو خود را بر اساس میزان تولید شیر تقسیم‌بندی کند زیرا همان‌طور که در مطلب بالا ذکر کردید احتیاجات تغذیه‌ای دام بر اساس تولید شیر تأمین می‌شود و هر چه گاو شیر بیشتری تولید کند نیازش به غذا هم بیشتر می‌شود. که در این رابطه گاوهای شیری به سه دسته: 1- پر تولید 2- تولید متوسط 3- کم تولید تقسیم می‌شوند. بر همین اساس برای کاهش هزینه‌های خوراک و همچنین جلوگیری از بیماری‌های متابولیکی (تغذیه‌ای) بایستی کنسانتره برای هر گروه به‌طور جداگانه در نظر گرفته شود.
 بنابراین از مهم‌ترین وظایف یک دامدار، اعمال مدیریت تغذیه‌ای کارآمد برای دوره‌های مختلف شیردهی گاو است تا بتواند در این راستا به حداکثر سود و بازدهی برسد.
ب- تنظيم صحيح جيره غذايي گاو شيری بر اساس دوره‌های مختلف شیردهی:
در دوره‌های مختلف، گاوهای شیری باید با جیره و کنسانتره های متفاوتی تغذیه شوند. برنامه‌های غذایی گاوهای شیری را بر مبنای مراحل تولید شیر تنظیم می‌کنند. بدین منظور دامدار بایستی از منحنی‌های شیر واری گاوها استفاده کند که این کار از ارکان و اصول مدیریت صحیح تغذیه گاو شیری است. به‌عبارتی‌دیگر دامدار باید اطلاعات مربوط به میزان شیردهی هر دوره را ثبت و جمع‌آوری کند تا بتواند میزان تولید شیر هر گاو را پیش‌بینی کند. معمولاً منحني شير براي گاوهایی که بیشتر از یک شکم زایش کرده‌اند قابل‌تشخیص است اما برای گاوهای شکم اول (تلیسه‌ها ) قابل‌تشخیص نیست. که در این صورت باید از اطلاعات ژنتیکی و شجره‌ای استفاده نمود.
برنامه تغذیه‌ای گاوهای شیری بر اساس تولید شیر در طول سال به‌قرار زیر است:
جدول تغذیه گاو شیری در سال 1398
 - فاز اول( اوج تولید شیر):
این فاز که بعد از زایش اتفاق می‌افتد یک افزایش شیر سریع تا مرحله اوج شیردهی را به دنبال دارد. این دوره از زمان زایش تا 80 روز بعدازآن ادامه دارد. دراین‌ارتباط میزان مصرف خوراک به دلیل افت حجمی شکمبه کم می‌شود. بیماری‌های متابولیکی همچون تب شیر، کتور، کبد چرب و.... و همچنین بیماری‌های عفونی فرصت ظهور پیدا می‌کنند. گاو به علت مصرف کمتر خوراک و افزایش تولید شیر در یک تعادل انرژی منفی قرار دارند. بدین ترتیب حیوان با کمبود انرژی مواجه می‌شود و این کمبود انرژی موردنیاز برای تولید شیر را از ذخایر چربی، پروتئینی و معدنی بدن جبران می‌کند به همین دلیل گاو شیرده در طول این دوره کاهش وزن پیدا می‌کند و لاغر می‌شود. درواقع دام در این دوره در یک مرحله بحرانی قرار دارد. رعایت نکات تغذیه‌ای زیر می‌تواند برای این مرحله مؤثر واقع گردد:
- فاز دوم ( حداکثر ماده خشک مصرفی):
این دوره 80 تا 200 روز پس از زایمان است. از خصوصیات بارز این فاز بازگشت به حداکثر ماده خشک مصرفی است و حیوان به حالت عادی خود برمی‌گردد. در این دوره باید جیره‌ای پرانرژی با کنسانتره بیشتر در نظر گرفته شود. زیرا کاهش وزن در این مرحله سبب کاهش تولید شیر، کاهش احتمال آبستنی و یا سقط بیشتر جنین می‌شود.
- فاز سوم (تجدید وزن بدن):
این دوره 200 تا 305 روز بعد از زایمان است. و به تجدید بافت بدنی جهت افزایش وزن معروف هست. بدین نحو که یک گاو پر تولید که حدود 80 کیلوگرم از بافت بدنی خود را طی مرحله اول ازدست‌داده باید دوباره به دست آورد. مدیریت این مرحله برای دامدار راحت‌تر از سایر مراحل است. زیرا میزان مصرف خوراک و نیاز به مواد غذایی بیشتر از تولید شیر هست. در این مرحله تولید شیر سیر نزولی به خود می‌گیرد و کاهش می‌یابد.
- فاز چهارم (دوره خشک):
این دوره دو ماه قبل از زایمان است. اصطلاح دوره خشک عبارت است از آمادگی گاوهای شیری برای ورود به مرحله شیردهی بعدی. هدف از این دوره‌ترمیم و بازسازی بافت پستانی است. مدت‌زمان این مرحله 60 روزبه درازا می‌کشد. اگر این دوره کمتر از 60 روز باشد (40 روز) بافت پستانی به‌خوبی بازسازی نمی‌شود درنتیجه تولید شیر برای مرحله بعدی کاهش می‌یابد. و اگر هم بیشتر از 60 روز باشد (70 روز) در این صورت حیوان بیش‌ازحد چاق می‌شود که قادر به تولید شیر نخواهد بود. همچنین در این دوره از کاهش وزن حیوان بایستی جلوگیری کرد. در این دوره دامدار باید حداکثر دقت در مورد تغذیه با کنسانتره را داشته باشد. زیرا وضعیت بدنی حیوان بایستی در حد مطلوب (ازنظر نمره بدنی 3.5) باشد. اگر حیوان با کنسانتره بیشتر تغذیه شود در آستانه زایمان دچار چاقی و اضافه‌وزن می‌گردد و در پی آن سخت‌زایی و بیماری‌های متابولیکی همانند کتوز و کبد چرب را به دنبال دارد. بنابراین اولویت در این مرحله تغذیه با علوفه است و علوفه بایستی به‌صورت آزاد در اختیار دام قرار گیرد.
نمونه‌ای از جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری در دوره خشک به ازای یک رأس تنظیم گردیده که به شرح جدول 2 است:
جدول 2- جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری در دوره خشک (دو ماه به زایمان)
| ردیف |
نوع خوراک مصرفی |
مقدار مورداستفاده (کیلوگرم) |
قیمت (کیلوگرم- ریال) |
هزینه کل (ریال) |
| 1 |
یونجه |
43,2 |
18000 |
43740 |
| 2 |
کاه گندم |
97,1 |
6400 |
12608 |
| 3 |
سیلوی ذرت |
6,13 |
4500 |
61200 |
| 4 |
کنسانتره |
01,4 |
15500 |
62155 |
| جمع کل |
22 |
|
703,179 |
بر اساس جدول 2 جیره غذایی و هزینه‌های خوراک گاو شیری فرموله گردید (هزینه‌های خوراک بر اساس قیمت‌های سال 98 تنظیم گردیده است). بدین ترتیب هزینه روزانه خوراک گاو شیری طی دوره خشک به ازای هر رأس 703,179 ریال برآورد شد.
آیا تا کنون فکر کرده اید بطری شیری که در فروشگاه خرید می کنید از کجا به دست شما می رسد؟
با ما در این ویدیو همراه باشید
|