هزینه نگهداری هر رأس گوسفند پرواری در یک سال با در نظر گرفتن هزینه‌های خوراک و نگهداری و دارو

هزینه نگهداری هر رأس گوسفند پرواری در یک سال با در نظر گرفتن هزینه‌های خوراک و نگهداری و دارو

پرواربندی گوسفند یکی از راه‌های کسب درآمد با سودآوری بالا و همچنین با ریسک نسبتاً پایین‌تر در مقایسه با پرورش دام‌های سنگینی همچون گاو است. به همین جهت توانسته در سال‌های اخیر طرفداران بی‌شماری را به سمت‌وسوی خود بکشاند. از ویژگی‌های بارز این دام مقاومت بالا در برابر شرایط نامساعد محیطی و بیماری‌ها است همچنین جیره نگهداری پایین آن به دلیل ضریب تبدیل مناسب، سبب شده که از هر نظر پرورش آن با توجیه اقتصادی فراوانی همراه گردد.

این حرفه مزیت‌های اقتصادی فراوانی ازجمله اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم در تمام نقاط کشور، تولید گوشت باکیفیت، تولید پشم و ... را با خود به یدک می‌کشاند ازاین‌رو سرمایه‌گذاری در این بخش علاوه بر این‌که می‌تواند سود قابل‌توجهی را عاید دامدار نماید به‌طور حتم قادر به چرخاندن چرخ‌های اقتصادی کشور و بهبود وضعیت معیشتی نیز خواهد بود.
بااین‌حال پرورش گوسفند همانند سایر کسب‌وکارها برای به بار نشستن مستلزم صرف هزینه است، هزینه‌هایی مانند خوراک، خرید دام و ... . حال برای پی بردن به این‌که برای احداث یک واحد پرواربندی سرمایه‌گذاری‌ها صرف چه بخش‌هایی می‌شود؟ و این‌که برای پرورش دام چقدر هزینه بایستی صرف نمود تا از نگهداری آن‌ها بتوان به کسب درآمد رسید؟ می‌خواهیم در این پست به شرح آن بپردازیم پس تا پایان با ما باشید.

شرایط پرورش گوسفند پرواری

همان‌طور که می‌دانید سیستم پرورش گوسفند از دو نوع پرواری و داشتی تبعیت می‌کند و هدف از سیستم پرواربندی دستیابی به حجم بالایی از گوشت قرمز به‌منظور رفع نیازهای غذایی جامعه است؛ اما پروار کردن گوسفند به‌منظور تولید گوشت بیشتر کاری آسان نیست به همین جهت به تخصص کافی نیاز دارد. خریدوفروش گوشت این دام تقریباً در تمام طول سال از تقاضای مصرف بالا و قیمت خوبی برخوردار است اما بعضی از سال‌ها وضع برعکس می‌شود. ازاین‌رو دامداری که اقدام به پرواربندی می‌کند بایستی به وضع بازار وارد بوده و از جریان مصرف و میزان تقاضا باخبر باشد تا بتواند باعرضه به‌موقع آن سود خوبی به دست آورد.
خوشبختانه نژادهای بومی زیادی در کشورمان وجود دارد که ازنظر تولید گوشت بسیار مناسب می‌باشند و دامدار می‌تواند در سال‌هایی که قیمت گوشت خوب است آن‌ها را پروار و کشتار نماید.

با توجه به شرایط و امکانات اقتصادی بازار فعلی، پرورش گوسفند پرواری منوط به کاهش هزینه‌های نگهداری آن است که راهکار آن نیز در پیاده‌سازی یکسری شروط اختصاصی ازجمله تنظیم جیره‌ای متعادل، تشکیل گله‌ای سالم و ... است که در ادامه به تشریح کامل این شروط می‌پردازیم:

شرایط اصلی خرید و تشکیل گله گوسفند پرواری

دامداران عزیز پس از این‌که واحد پرواربندی خود را راه‌اندازی نمودید و با توجه به امکانات خود تصمیم گرفتید چه نژادی را نگهداری کنید حال می‌توانید نسبت به خرید دام اقدام نمایید.

در ارتباط با خرید دام لازم است نکاتی رعایت شود که در نظر گرفتن آن‌ها می‌تواند هزینه‌های نگهداری را تا درصد بالایی کاهش دهد:
•    بهتر است نژاد خریداری‌شده با عوامل محیطی اعم از شرایط آب و هوایی، مراتع و نوع علوفه منطقه‌ای که قصد پرورش در آن رادارید سازگاری داشته باشد.
•    خریدن گوسفند پرواری از مراکز پرورش دام. (در این‌چنین حالتی می‌توان نژادهای اصیل و پرواری را باقیمتی ارزان‌تر تهیه نمود)
•    بهترین و ممتازترین نوع دام خریداری شود گرچه ممکن است قیمتی بالا داشته باشند اما از خرید چند دام بی‌ارزش به‌صرفه‌تر است.
•    بهتر است که دام‌های خریداری‌شده به‌صورت جوان، یکدست و با ظاهری شبیه به هم باشند تا مدیریت آن‌ها راحت‌تر باشد.
•    اگر می‌خواهید که گله پرواری خود را تشکیل دهید و یا تعدادی دام به گله اضافه کنید بهترین زمان برای خرید فصل بهار است. چراکه در این زمان بیشتر می‌توانید به دام‌های جوان دسترسی داشته باشید.
رعایت نمودن موارد بالا می‌تواند نقش بسیار مؤثری را در کاهش هزینه‌های جانبی و درنتیجه افزایش سودآوری ایفا نماید.

چه نژادی برای پرواربندی مناسب است؟

با رعایت نمودن تمام موارد در هنگام خرید بی‌تردید می‌توان یک دوره پرورش موفق را پشت سر گذراند اما بااین‌حال انتخاب نژاد مناسب می‌تواند بیشترین تأثیر را بر روی میزان سودآوری داشته باشد چراکه سبب کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود؛ بنابراین در هنگام خرید باید نژادی را برگزید که ازنظر برخی از صفات اقتصادی مهم همچون سرعت رشد، ضریب تبدیل غذایی و خصوصیات لاشه دارای برتری باشد.

•سرعت رشد: ازآنجایی‌که هدف از پرواربندی رسیدن به تولید گوشت بالا طی مدت‌زمان اندک است شایسته است دامی برای این امر انتخاب شود که ازنظر سرعت رشد در وضعیتی ایده آل قرارگرفته باشد یعنی این‌که به‌سرعت رشد کند و از راندمان بالایی در وزن گیری برخوردار باشد؛ و این ازنظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است و می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد. این رشد خود تحت تأثیر دو عامل ژنتیکی و محیطی است. ازنظر پتانسیل ژنتیکی این‌گونه می‌توان گفت که برخی از نژادها به‌طور ذاتی دارای استعداد تولید گوشت هستند و طی مدت‌زمان کوتاه می‌توانند بیشترین رشد را از خود بروز دهند. این ظرفیت ژنتیکی درواقع به دام این اجازه را می‌دهد که دارای کمترین استخوان، بیشترین ماهیچه و سطح مطلوبی از چربی باشد. عوامل محیطی هم یعنی این‌که دوران جنینی نقش بسیار مهمی را در آینده یک دام گوشتی می‌تواند ایفا نماید ازاین‌رو لازم است توجه بیشتری در این زمان ازنظر تأمین مواد مغذی و احتیاجات بدن معطوف میش مادر و جنین گردد.

• ضریب تبدیل غذایی: نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که بدون در نظر گرفتن خرید دام، بحث خوراک و جیره بیشترین هزینه‌های جاری به‌طور میانگین 60 الی 80 درصد را به خود اختصاص می‌دهد ازاین‌رو استفاده از نوع مواد خوراکی، استفاده درست و اصولی از اقلام خوراکی، تنظیم جیره‌ای متعادل بر اساس نیاز بدن و همچنین مدیریت صحیح خوراک دادن به دام می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش و درنتیجه راندمان تولید و میزان سود آوردی را افزایش دهد. خوراکی که در جیره دام‌های پرواری قرار می‌گیرد بایستی از دو منظر موردبررسی قرار گیرد، اول این‌که ازنظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه باشد، دوم این‌که بتواند احتیاجات بدن دام به ریزمغذی‌هایی همانند انرژی، پروتئین و ... را برآورده نماید.

و اما ضریب تبدیل غذا به گوشت که با میزان سود رابطه مستقیم دارد بازگوکننده میزان مصرف خوراک یک دام در طی یک دوره پرواربندی به تولید یک کیلوگرم گوشت و افزایش وزن است؛ که هر چه این ضریب کمتر باشد میزان سود حاصله نیز بیشتر خواهد شد چراکه به ازای مصرف کمترین خوراک بیشترین وزن را داشته است درنتیجه انتخاب این‌چنین دامی برای پروار که از راندمان تولید مناسبی برخوردار است می‌تواند گزینه‌ای بسیار عالی برای پرواربندی به‌حساب آید.

• خصوصیات لاشه دام‌های پرواری: یکی از معمول‌ترین روش‌های بررسی رشد دام‌های پرواری، وزن زنده آن‌ها است چراکه به‌شدت تحت تأثیر محتویات دستگاه گوارش قرار دارد. لاشه این نوع از دام‌ها یکی از مهم‌ترین معیارهای بررسی اقتصادی است که تحت تأثیر فاکتورهایی همچون سن، جنس، نژاد دام و تغذیه قرار دارد. ارزش لاشه بستگی به اجزاء تشکیل‌دهنده آن به‌خصوص در قسمت‌های درجه 1 همانند ران و راسته دارد که این نسبت‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند و می‌توانند بازده اقتصادی را بالا و پایین کنند.

مدیریت واحد پرواربندی گوسفند:

عوامل و پارامترهای گوناگونی در یک واحد پرواربندی بر میزان تولید و درنتیجه کاهش هزینه‌های نگهداری تأثیرگذار است؛ که عدم آگاهی دامدار نسبت به این پارامترها و عکس‌العمل به‌موقع در برابر آن‌ها ریسک پرورش را افزایش و درنهایت زیان اقتصادی را چند برابر می‌کند؛

و اما این پارامترها به دودسته درونی و بیرونی تقسیم می‌شوند:
در ارتباط با عوامل بیرونی می‌توان به حمایت‌های دولت از واحدهای پرواربندی (مانند اعطای وام) و ایجاد برنامه‌ریزی‌هایی که منجر به ساختار تولید می‌شود اشاره نمود؛ که این عوامل تا حدودی از محدوده کاری یک دامدار خارج است.
اما در مورد عوامل درونی به دانش فنی دامداران و کارکرد واحدها می‌پردازد. کنترل دما، آشنایی با بیماری‌ها، آشنایی با اقلام خوراکی، نحوه تنظیم جیره و ... ازجمله مهم‌ترین عواملی هستند که می‌تواند میزان بهره‌وری را تا درصد بالایی افزایش دهد؛ و اگر یک دامدار نسبت به این عوامل از تجربه و یا دانش کافی برخوردار نباشد به‌طورقطع، کاهش راندمان تولید و افزایش هزینه نگهداری و درنتیجه زیان دامداری را به همراه خواهد داشت.

به‌عنوان‌مثال یک دامدار باتجربه باید بداند که قبل از این‌که بره‌های پرواری خود را وارد جایگاه نماید و رسماً کار پرواربندی را آغاز کند بایستی از داروهای ضد انگل داخلی و خارجی و همچنین واکسن آنتروتوکسمی استفاده نماید تا در طول دوره، دام‌ها بتواند به‌خوبی رشد کنند. حال اگر این داروها در ابتدای پرواربندی و به‌موقع به دام داده نشود ممکن است در طی دوره، دام را درگیر انواع بیماری و حتی منجر به مرگ کند و یقیناً در این‌چنین حالتی ضرر و زیان را در پی خواهد داشت.

پس ضروری است که یک دامدار برای کاهش هزینه‌ها و افزایش راندمان تولید از تخصص کافی در این زمینه برخوردار باشد تا با علم و دانش خود و همچنین تجارب دیگران بتواند به یک دوره پرواربندی موفق دست یابد.