توسط سمیه ملکی
12-31-2023 2:37:37 PM
بهترین نژاد بره پرواری | بهترین زمان برای خرید بره پرواری | آشنایی با انواع نژاد گوسفندان
معرفی بهترین نژاد بره پرواری
در میزان محصولات تولیدشده از یک واحد پرواربندی عوامل گوناگونی دخیل هستند که می‌توانند نقش عمده‌ای را در کاهش هزینه‌ها و افزایش میزان تولید به همراه داشته باشند؛ و بدون شناخت و آگاهی از این عوامل و رود به عرصه مذکور یعنی عملاً پذیرفتن زیان و خسارت اقتصادی است.
ازآنجایی‌که هدف از پرواربندی بره کسب حداکثر گوشت تولیدی در کمترین زمان ممکن است بنابراین بایستی به شناخت فاکتورهای مؤثر جهت دستیابی به حداکثر سود و بازدهی آن‌هم مبادرت ورزید.
در همین راستا سعی کرده‌ایم به مبحث انتخاب بهترین نژاد بره پرواری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای دخیل در بالا بردن میزان سوددهی حاصل از پرواربندی گوسفند بپردازیم. پس از شما می‌خواهیم تا پایان این پست ما را همراهی بفرمایید:
اصول پرواربندی بره:
پرواربندی بره عبارت است از چاق کردن حیوان طی مدت‌زمانی مشخص با استفاده از جیره و تغذیه‌ای خاص؛ که اعمال مدیریت صحیح توسط دامدار می‌تواند نقش مهمی را در چاق کردن و افزایش میزان گوشت استحصال‌شده از بره و درنتیجه افزایش میزان سود و درآمدزایی را به همراه داشته باشد. این اعمال مدیریت دسته‌ی گسترده‌ای از عوامل را دربرمی‌گیرد که انتخاب بهترین نژاد بره پرواری به‌عنوان نقطه آغاز اصول پرواربندی محسوب می‌گردد که دام‌پرور بایستی آن را در سرلوحه اصول مدیریتی خود قرار دهد.
انتخاب بهترین نژاد بره پرواری:
هدف از پرواربندی بره دستیابی به تولید گوشت در دوره‌ای مشخص است که برای این کار بایستی از نژادهای گوشتی که استعداد بالایی در تولید گوشت دارند استفاده نمود. دامدار درواقع با انتخاب بهترین نژاد بره پرواری می‌تواند سود حاصله خود را در پایان دوره تضمین کند.
در دنیا بیش از 200 نوع نژاد گوسفند وجود دارد اما در صنعت گوسفندداری فقط از 10 تا 20 نوع نژاد استفاده می‌گردد؛ و بر اساس موارد مختلفی ازجمله نوع محصول تولیدی (گوشت، پشم، شیر و پوست)، شکل ظاهری، رنگ پشم، نوع دنبه، وضعیت شاخ، شرایط محل زیست (کوهستانی و دشت) تقسیم می‌شوند؛ که مهم‌ترین آن‌ها بر اساس معیار نوع محصول تولیدی می‌باشد. همان‌طور که ذکر گردید برای پرواربندی بایستی از نژادهایی که تولید گوشت مطلوبی دارند استفاده نمود که برای پرواربندی بره می‌توان از نژادهای بومی (منطقه‌ای) و یا نژادهای خارجی بهره جست.
الف- بهترین نژاد بره پرواری داخلی: از بهترین نژادهای گوسفندان ایرانی شال، افشاری، قزل، مهربان، مغانی، سنگسری و بهمئی به لحاظ پرواربندی و تولید گوشت در کشور ممتاز هستند.
1- معرفی نژاد گوسفند افشاری: این نژاد بومی مناطق زنجان، آذربایجان شرقی و غربی و کردستان است. این حیوان دارای سویه‌هایی به نام قزل افشار، قاشقا افشار و قره قزل می‌باشد. رنگ بدن گوسفند افشاری در ابتدا قهوه‌ای متمایل به سیاه است ولی به‌مرور روشن متمایل به قرمز می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های این نژاد می‌توان به رشد سریع، تولید گوشت مناسب، تولید شیر مطلوب، مقاومت در برابر بیماری‌ها، سازگاری با آب‌وهوای مختلف کشور و... اشاره نمود. این نژاد علاوه بر تولید گوشت باکیفیت بالا به‌عنوان یکی از بهترین نژاد گوسفندان چند قلو زا با تولید دو در هر زایش به‌حساب می‌آید که وجود این ویژگی در افشاری آن را به یکی از بهترین نژاد گوسفندان ایرانی به‌منظور تولید و تکثیر تبدیل کرده است.
سایر ویژگی‌های این نژاد عبارت‌اند از:
 جثه درشت.
وزن بره نر و ماده در هنگام بلوغ به ترتیب 3/4 و 4 کیلوگرم.
وزن قوچ و میش افشاری بالغ به ترتیب 80 و 60 کیلوگرم.
دست‌وپای کشیده و بلند.
گوش بزرگ.
عدم وجود شاخ در هر دو جنس.
دنبه پهن و بزرگ و دونیم شده.
و...
2- معرفی نژاد گوسفند شال: این نژاد مخصوص پرورش در مزرعه است و خاستگاه اصلی آن شهرستان بوئین‌زهرا در استان قزوین می‌باشد. این نژاد یکی از نژادهای اصیلی است که دارای رشدی سریع، دوقلو زایی 20 تا 30 درصدی و تولید گوشتی باکیفیت بالا می‌باشد. از خصوصیات ظاهری این نژاد عدم شاخ در هر دو جنس، سنگین‌وزن بودن و وجود لکه سفید مستطیلی بر روی پیشانی است. وزن بره‌ها در هنگام تولد بین 3 تا 5/3 کیلوگرم و گوسفندان بالغ این نژاد دارای میانگین وزنی 65 کیلوگرم می‌باشند. رنگ بره‌ها هنگام تولد قهوه‌ای و سیاه است ولی به‌مرور به رنگ شکری متمایل به خاکستری درمی‌آیند که در اصطلاح محلی به آن شیر بور می‌گویند.
3- معرفی نژاد گوسفند قزل: این نژاد که از سویه‌های گوسفند افشاری به‌حساب می‌آید بومی آذربایجان شرقی است. این نژاد دارای پشم قهوه‌ای روشن، دنبه مدور، دنبالچه گلابی‌شکل و منگوله زیر گلو می‌باشد. گوسفند قزل علاوه بر این‌که ازلحاظ تولید گوشت اهمیت دارد ازنظر تولید شیر هم از جایگاه والایی برخوردار است پنیری که از شیر این گوسفند تهیه می‌شود به پنیر لیقوان شهرت دارد. نژاد قزل به دلیل آناتومی دست‌وپا مخصوص زندگی در مناطق کوهستانی است.
4- معرفی نژاد گوسفند مهربان: این نژاد بومی استان همدان است. رنگ بدن در تولد قهوه‌ای و به‌مرور روشن می‌شود. این نژاد علاوه بر تولید گوشت جهت پرواربندی، تولید شیر خوبی هم دارد.
سایر خصوصیات این نژاد به‌صورت زیر می‌باشد:
• دنبه نسبتاً بزرگ.
• نرخ دوقلو زایی 14 درصد.
• وزن بره نر و ماده در هنگام تولد به ترتیب برابر است با 8/3 و 6/3 کیلوگرم.
• وزن دام بالغ در جنس نر 64 و در جنس ماده 54 کیلوگرم.
• وجود شاخ در جنس نر و عدم آن در جنس ماده.
• سنگین‌وزن.
• دارای پشم ضخیم که مناسب صنعت قالیبافی می‌باشد.
5- معرفی نژاد گوسفند مغانی: گوسفند ایل شاهسون در اردبیل است. این نژاد به دلیل آمیزش کمتر با سایر نژادها به‌صورت خالص نگهداری می‌شود و وجود این ویژگی آن را به یکی از بهترین نژاد گوسفندان ایرانی تبدیل کرده است. رنگ بدن این گوسفند به‌صورت سفید، قهوه‌ای روشن و نخودی دیده می‌شود. این نژاد علاوه بر تولید گوشت و شیر ازنظر تولید پشم هم حائز اهمیت می‌باشد و در صنایع نساجی و قالیبافی مورداستفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین خصوصیات ظاهری این نژاد عبارت‌اند از:
• دارای دنبه متوسط و شکاف دار.
• بدن عضلانی و گوشتی.
• سروگوش متوسط.
• افزایش وزن روزانه نسبتاً بالا به‌خصوص در جنس نر.
• فاقد شاخ.
6- معرفی نژاد گوسفند سنگسری: این نژاد بومی ایل سنگسر واقع در استان سمنان است. این گوسفند ازنقطه‌نظر تولید گوشت و پرواربندی کم‌نظیر می‌باشد؛ و مورد مقبولیت اکثریت دام‌پروران قرارگرفته است. مهم‌ترین خصوصیات این نژاد عبارت‌اند از:
• عدم وجود شاخ در هر دو جنس.
• دنبه کوتاه.
• تنوع رنگ در محدوده قهوه‌ای روشن تا تیره.
• ریز جثه بودن.
• دست‌وپای کوتاه و ظریف.
• مقاومت در برابر شرایط سخت محیطی.
• تولید پشم نسبتاً مناسب.
7- معرفی نژاد گوسفند بهمئی: این گوسفند که زیرمجموعه یا سویه گوسفند بختیاری به‌حساب می‌آید بومی استان کهکیلویه و بویر احمد است؛ که ازنظر تولید گوشت حائز اهمیت می‌باشد.
• رنگ بدن سفید.
• دارای گوش بزرگ و پهن.
• صورت کشیده و ذوزنقه‌ای.
• دنبه بزرگ و کشیده.
نژادهای مذکور از بهترین نژاد گوسفندان ایرانی برای تولید گوشت هستند که از درجه مقبولیت گسترده‌ای در بین دام‌پروران برخوردار می‌باشند.
ب- بهترین نژاد بره پرواری خارجی: از مهم‌ترین نژادهای خارجی که جهت پرواربندی مورداستفاده قرار می‌گیرند شامل لینکلن، لایسستر، کلمبیا، رومانوف، سافولک و آواسی می‌باشند.
علاوه بر انتخاب بهترین نژاد بره پرواری، مواردی مانند استفاده از دام سالم، فصل پرواربندی، زمان مناسب خرید دام برای پرواربندی، شکل ظاهری دام، حمل‌ونقل دام، بهداشت دام، استفاده از جیره و تغذیه مطلوب و... از فاکتورهای دخیل در مدیریت پرواربندی هستند که در این پست به‌صورت گذرا به ذکر آن‌ها می‌پردازیم:
انتخاب دام سالم برای پرواربندی:
ازآنجایی‌که درصد عمده‌ای از هزینه‌های جاری صرف خرید دام می‌شود بنابراین باید از دام‌هایی استفاده شود که ازنظر مشخصات جسمانی و ظاهری کاملاً سالم باشند تا میزان تلفات و مرگ‌ومیر در آن‌ها به حداقل برسد. معمولاً در یک دوره پرواربندی حداکثر تلفات 2 درصد است که اگر بیشتر از این شود ممکن است که برای دامدار زیان اقتصادی را به همراه داشته باشد. بدین ترتیب تا جایی که امکان دارد دامدار باید دام را از مراکز و مکان‌های مطمئن خریداری نماید.
جنس دام برای پرواربندی:
می‌توان از هر دو جنس نر و ماده برای پرواربندی استفاده نمود اما اکثراً جنس نر را برای این امر می‌پسندند زیرا تجمع چربی در بدن بره نر کمتر و میزان گوشت خالصی که از لاشه آن به دست می‌آید بیشتر از بره ماده می‌باشد.
بهترین زمان خرید دام برای پرواربندی:
پرواربندی باید در سنی آغاز شود که دام در ابتدای دوره رشد قرار داشته باشد تا دامدار بتواند از حداکثر ظرفیت رشد بره نهایت استفاده را ببرد؛ که معمولاً بهترین زمان خرید دام برای پرواربندی، سن پایان شیرخوارگی یعنی سه‌ماهگی است در این مدت‌زمان بسته به نژاد، تغذیه و... افزایش وزن روزانه 150 تا 250 گرم را خواهند داشت که درنهایت تولید دام را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. همچنین بهترین زمان خرید دام برای پرواربندی اواخر اسفند تا اواخر اردیبهشت است که با نگهداری 100 روزه آن‌ها می‌توان در پایان تابستان بره‌های پرواری را روانه بازار نمود.
مشخصات ظاهری دام‌های پرواری:
گوسفندان تیپ گوشتی به لحاظ ظاهری دارای دست‌وپاهایی کوتاه، ران‌هایی عضلانی و قوی، گردنی کوتاه، بدنی کشیده، سینه‌ای عریض و پهن و... می‌باشند.
قیمت خرید بره پرواری:
خرید بره باقیمت مناسب نقش عمده‌ای در سود نهایی پرواربندی دارد و دامدار بایستی به هنگام خرید بره به این نکته توجه کند که قیمت خرید نباید خیلی از قیمت فروش بره گران‌تر باشد.
و سایر موارد...
کلام پایانی:
بدین ترتیب شناخت دامدار از فاکتورهای مؤثر در امر پرواربندی و مدیریت صحیح آن‌ها می‌تواند از دیدگاه اقتصادی و اهداف تولیدی نقش مؤثری در کسب مطلوبیت از درآمد حاصله داشته باشد.
پیشنهاد برای مطالعه :
|