توسط سمیه ملکی
11-12-2021 9:10:23 PM
طرح پرورش مرغ تخمگذار در قفس | پرورش مرغ بومی تخمگذار
طرح پرورش مرغ تخمگذار در قفس:
صنعت پرورش مرغ تخمگذار یکی از پربازده‌ترین و پرسودترین صنایع در جهان به‌حساب می‌آید به‌گونه‌ای که بسیاری درآمد پرورش مرغ تخمگذار را هم‌تراز و یا حتی بالاتر از پرورش مرغ گوشتی می‌دانند. دلیل آن را هم این‌گونه می‌توان توجیه کرد که با احداث مزرعه پرورش مرغ تخمگذار می‌توان هرروز از فروش تخم کسب درآمد نمود درحالی‌که در پرورش مرغ گوشتی حدود 2 ماه طول می‌کشد تا به پول رسید.
امروزه شاهد پیشرفت چشمگیری در صنعت پرورش مرغ تخمگذار هستیم، دلیل این امر را هم می‌توان به نقش عوامل مدیریتی، تغذیه‌ای، ژنتیکی و محیطی دانست؛ که این عوامل مذکور تأثیر مهمی را در بالا بردن عملکرد و ظرفیت ژنتیکی حیوان جهت تولید هر چه‌بهتر دارند. یکی از مهم‌ترین موارد اثرگذار بحث تأسیسات و تجهیزات به‌کاررفته در یک مرغداری است؛ که روزبه‌روز تکنولوژی‌های جدیدی به این بخش افزوده می‌شود و مزیت‌های اقتصادی آن، مرغدار را مجاب به استفاده از آن‌ها جهت دستیابی به حداکثر سود و درآمد نموده است. یکی از این تکنولوژی‌های جدید استفاده از سیستم قفس در پرورش مرغ تخمگذار است.
بدین منظور ما با ارائه طرح پرورش مرغ تخمگذار در قفس، به یکی از مهم‌ترین فاکتور های دخیل در درآمدزایی این صنعت می‌پردازیم پس تا پایان این پست با ما باشید:
آشنایی با صنعت پرورش مرغ تخمگذار:
اهداف تولیدی پرورش و نگهداری مرغ تخمگذار: در صنعت مرغ تخمگذار، پرنده به دو منظور نگهداری و پرورش داده می‌شود:
1- تولید تخم‌مرغ به‌منظور استفاده در جوجه‌کشی و به وجود آوردن جوجه‌های یک‌روزه. برای این منظور بایستی از گله‌های مادر و تخم‌های نطفه‌دار استفاده نمود؛ که اگر گله مادری از نژادهای تخمگذار باشد تولید جوجه تخمگذار و اگر گله گوشتی باشد تولید جوجه یک‌روزه گوشتی می‌کند.
2- تولید تخم‌مرغ مورداستفاده در تغذیه انسان (تخم‌مرغ خوراکی). در این بخش برای پرورش و نگهداری مرغ‌ها نیازی به خروس نیست زیرا تخم‌مرغ‌های خوراکی بدون نطفه می‌باشند.
شناسایی و ویژگی‌های مهم مرغ تخمگذار: مرغ‌های تخمگذار دارای بدنی کوچک، ریز جثه با پاهایی کشیده، نوک و پاهایی سفیدرنگ، تاج و غبغب بزرگ و قرمز، ایستادن به‌صورت موازی با سطح زمین، سینه‌ای عمیق با طول و عرض مناسب، فاصله بین استخوان‌های لگن بیش از سه انگشت و دارای وزنی استاندارد می‌باشند.
مهم‌ترین نژادهای مرغ تخمگذار در جهان و ایران: از مهم‌ترین نژادهای معروف دنیا که جهت تولید تخم مورداستفاده قرار می‌گیرند می‌توان موارد زیر را نام برد:
 لگهورن.
مینورکا.
اسپانیش.
آنکونا.
آبی آندولسی.
از نژادهای مرغ تخمگذار ایران هم می‌توان اشاره‌ای به نژاد مرندی داشت؛ که این نژاد جهت پرورش مرغ بومی تخمگذار مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ساختمان و تأسیسات مرغ تخمگذار:
داشتن جایگاه مناسب شرط لازم برای تولید و بهره کافی از این پرنده است. زمانی که جایگاه و محیط پرورش مرغ تخمگذار ایده آل باشد شرایط لازم را برای رشد، افزایش تولید تخم، میزان نطفه‌داری تخم و قابلیت جوجه‌کشی از تخم را فراهم می‌آورد که نتیجه آن حداکثر عملکرد و تولید اقتصادی می‌باشد.
در پرورش مرغ تخمگذار قسمت عمده‌ای از هزینه‌ها صرف ساختمان و جایگاه پرورشی می‌شود که اگر به این موضوع اهمیت داده نشود مرغ‌های تخمگذار تحت تأثیر استرس تولید، بروز انواع بیماری‌ها و تلفات قرار می‌گیرند که ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری را برای مرغدار به همراه داشته باشند. بدین ترتیب حداکثر عملکرد تولید و حداقل بار میکروبی محیطی درگرو داشتن جایگاه و ساختمان مناسب و مطلوب می‌باشد.
شرایط راه‌اندازی یک ساختمان پرورش مرغ تخمگذار:
برای ساخت تأسیسات پرورش مرغ تخمگذار بایستی از مکانی استفاده کرد که با توجه به موارد زیر ساخته‌شده است:
زمین مناسب.
شرایط اقلیمی و جغرافیایی ناحیه.
دسترسی به منبع آب قابل‌استفاده.
امکان تهیه برق مطمئن.
دسترسی آسان به راه‌ها و امکان گسترش آن‌ها.
و...
انواع سالن‌های پرورش مرغ تخمگذار: طیور برای نشان دادن استعداد خود چه ازنظر تولید گوشت و یا تخم نیازمند به محل زیستی متناسب با تأمین احتیاجاتشان هستند که در این خصوص سالن‌های پرورش و نگهداری به ایجاد شرایط مناسب بهبود و حداکثر تولید حیوان کمک‌کننده‌اند.
سالن‌ها را بر اساس موارد گوناگونی تقسیم‌بندی می‌کنند ازجمله:
الف- احداث سالن بر اساس تأمین نور و تهویه: این نوع از سالن‌ها بر اساس میزان نور و روشنایی که دریافت می‌کنند به دودسته سیستم باز (پنجره دار) و سیستم بسته (بدون پنجره) تقسیم می‌شوند.
ب- احداث سالن بر اساس کف: سیستم‌های مختلفی ازنظر کف ابداع‌شده که عبارت‌اند از:
1- سیستم تمام پوشال
2- سیستم تمام نرده
3- سیستم نیم پوشال نیم نرده
4- سیستم گودال عمیق
5- سیستم قفس؛
که هدف ما در این مقاله بررسی سالن ازنظر کف با سیستم قفس می‌باشد.
سالن‌های قفس دار (cage houses):
سیستم قفس مختص پرورش نیمچه های تخمگذار و گله‌های تخمگذار تجاری (خوراکی) است. این سیستم برای پرورش گله‌های مادری و یا جوجه گوشتی به‌ندرت مورداستفاده قرار می‌گیرد. مرغ‌های تخمگذار بر اساس نوع دوره خود (دوره آغازین، رشد و پایانی) ممکن است یک یا دو دوره را در قفس بگذرانند.
مهم‌ترین مزایا و معایب به‌کارگیری سیستم قفس در پرورش مرغ تخمگذار:
مهم‌ترین مزیت ساخت قفس برای مرغ تخمگذار عبارت است از:
عدم محدودیت نگهداری مرغ در واحد سطح: یعنی در واحد سطح می‌توان تعداد بیشتری از مرغ را پرورش داد؛ که ظرفیت آن‌ها تقریباً 5 برابر بیشتر از سیستم تمام پوشال می‌باشد.
مدیریت و کنترل راحت‌تر موارد بهداشتی و تغذیه‌ای.
نیاز به تعداد کارگر کمتر (در صورت اتوماتیک بودن).
کاهش بیماری‌هایی همانند کوکسیدیوز و اسهال به دلیل عدم دسترسی طیور به مدفوع.
تولید تخم‌مرغ‌های تمیز با درصد شکستگی کمتر.
کاهش میزان کانیبالیسم و کرچی.
کاهش میزان گردوغبار در سالن.
تولید کود مرغی خالص.
توزیع مناسب آب و خوراک و عدم ریخت‌وپاش دان در بین مرغ‌های تخمگذار.
آمار و رکوردگیری آسان و دقیق‌تر.
و اما مهم‌ترین معایب قفس مرغ تخمگذار شامل موارد زیر است:
* مهم‌ترین معایب قفس بالا بودن هزینه‌های ساخت و سرمایه‌گذاری اولیه آن است.
* ابتلا به بیماری‌هایی همانند پینه بستن سینه، پوکی استخوان و همچنین عارضه خستگی مرغان به دلیل عدم تحرک مرغ‌ها.
* ترسوتر شدن مرغ‌ها در این سیستم.
انواع قفس مرغ تخمگذار:
در این سالن‌ها مرغ‌ها درون قفس‌هایی قرار دارند که این قفس‌ها در چند ردیف و هر ردیف در چندطبقه ساخته می‌شوند. در بعضی مواقع تا 5 طبقه قفسه روی‌هم چیده می‌شود. نحوه چیدن قفس بر اساس نوع قفس به‌کاررفته بسیار متفاوت است. سیستم قفس مرغ‌های تخمگذار انواع مختلفی دارد که دو نوع آن معمول‌ترین قفس‌های به‌کاررفته در پرورش و نگهداری از مرغ‌های تخمگذار می‌باشند ؛
این دو نوع سیستم عبارت‌اند از:
1- سیستم قفس کالیفرنیایی (منبری/پله‌ای): این نوع از سیستم به‌صورت نیمه اتومات می‌باشد؛ و تجهیزات اتوماتیک کمتری در آن به‌کاررفته است. جنس این نوع از قفس‌ها معمولاً از آهن گالوانیزه و یا آلومینیم می‌باشد؛ و به دلیل ساختار خاص آن‌ها از آبخوری و دان خوری های ناودانی استفاده می‌کنند که ممکن است به‌صورت دستی و یا اتومات پر شوند. کود جمع شده هم در کف سالن توسط یک طبقه که در زیر قفسه‌ها تعبیه گردیده به بیرون هدایت می‌شود. در هر مترمربع 15 تا 20 مرغ تخمگذار نگهداری می‌شود.
2- سیستم باطری (طبقه‌ای): که این قفس خود به دو صورت سیستم باطری ساده و سیستم باطری تمام‌اتومات تقسیم می‌شود. این نوع از قفس پرکاربرد و پربازده‌ترین نوع قفس در پرورش مرغ تخمگذار است. قفس‌ها به‌صورت طبقه‌ای کنار هم قرارگرفته‌اند و مدفوع جمع شده توسط یک الکترود (نوار نقاله) جذب می‌شود. همان‌طور که ذکر گردید این نوع از قفس‌ها اتومات هستند و به‌راحتی می‌توان سیستم آبخوری و دان خوری اتومات را بر روی آن‌ها پیاده‌سازی نمود. برای سیستم آبخوری می‌توان از آبخوری نیپل و از سیستم اتوماتیک بشقابی، واگنی و زنجیره‌ای برای دان خوری استفاده نمود.
قفس‌های پله‌ای در مقایسه با طبقه‌ای میزان فضای بیشتری را اشغال می‌کنند درنتیجه مرغ کمتری در آن ریخته می‌شود.
انواع روش‌های پرورش مرغ تخمگذار بر اساس سیستم قفس:
به دلیل ظرفیت و حجم پرورش، سیستم قفس این امکان را فراهم نموده که بتوان این پرنده را در دو سطح محدود یعنی پرورش مرغ تخمگذار در منزل و یا در سطح وسیع یعنی پرورش به‌صورت صنعتی بهره برد.
الف- پرورش مرغ تخمگذار در منزل: این روش مختص کسانی است که به دلیل نداشتن جایگاه مناسب و کافی تمایل به پرورش و نگهداری از مرغ تخمگذار رادارند. قفس‌های مورداستفاده که در ابعادهای مختلف ساخته می‌شوند را می‌توان در آپارتمان و منزل‌های مسکونی قرارداد. قیمت قفس مرغ تخمگذار خانگی برحسب تعداد طبقه، جنس آن، نوع سیستم و تجهیزات(اتومات یا نیمه اتومات) بکار رفته متغیر می‌باشد.
ب- پرورش مرغ تخمگذار در محیط صنعتی: برای افرادی که دارای جایگاه بزرگی هستند می‌توانند در سطح وسیع و گسترده اقدام به پرورش صنعتی مرغ تخمگذار کنند. در این روش پرورش‌دهنده می‌تواند از قفس‌های چندطبقه‌ای بهره ببرد. گرچه این روش خواستار صرف هزینه‌ای بزرگ در ابتدای کار است اما هر چه تعداد قفس‌ها بیشتر باشد میزان تولید و سود هم بیشتر می‌گردد.
تغذیه مرغ تخمگذار در سیستم قفس:
مواد اولیه‌ای که در جیره طیور مورداستفاده قرار می‌گیرند شامل منابع گیاهی (گندم، ذرت، انواع سبوس و انواع کنجاله)، منابع حیوانی (پودر گوشت، پودر استخوان، پودر ماهی و ضایعات کشتارگاهی)، منابع معدنی (نمک طعام و سنگ‌های آهکی) و سایر افزودنی‌ها می‌باشد؛ که این منابع بایستی بتوانند تأمین‌کننده احتیاجات یک مرغ تخمگذار از حیث انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها باشند.
مرغ تخمگذار به دلیل فرایند تولید تخم در مقایسه با مرغ گوشتی به احتیاجات غذایی بالاتری نیاز دارد به‌عنوان‌مثال میزان مصرف کلسیم در تغذیه مرغ تخمگذار دو تا سه برابر بالاتر از طیور گوشتی است که بایستی در جیره لحاظ گردد. همچنین مرغ‌هایی که در قفس نگهداری می‌شوند در مقایسه با سیستم بستر به میزان بالاتری از ویتامین‌ها به‌خصوص ویتامین 12B نیاز دارند. در جدول زیر میزان موردنیاز مرغ تخمگذار به انرژی، پروتئین، کلسیم و فسفر را نشان می‌دهد:
|
ماده مغذی
|
انرژی (کیلوگرم/کیلوکالری)
|
پروتئین (%)
|
کلسیم (%)
|
فسفر (%)
|
|
واحد
|
2900
|
16
|
74/3
|
33/0
|
میزان مصرف دان در مرغ تخمگذار تحت تأثیر عواملی همانند سن، دما و میزان انرژی جیره بستگی دارد. اگر درجه حرارت از دمای آسایش مرغ (حدود 27 درجه سانتی‌گراد به بالا) بالاتر رود در این صورت مرغ دچار استرس شده و میزان دان مصرفی به‌شدت کاهش می‌یابد. همچنین هراندازه که میزان انرژی جیره بیشتر شود بایستی میزان مصرف دان مرغ تخمگذار را پایین آورد. مرغ‌های تخمگذار به دلیل تولید تخم دو برابر بیشتر از مرغ‌های گوشتی نیاز به آب‌دارند.
توجیه اقتصادی طرح پرورش مرغ تخمگذار در قفس:
همان‌طور که ذکر گردید به دلیل صرف هزینه‌ی بالا جهت ساختن قفس‌های مرغ تخمگذار و سایر تأسیسات و تجهیزات، احداث یک واحد مرغداری خواهان سرمایه‌گذاری کلانی می‌باشد که پرورش‌دهنده بایستی از آورده شخصی خود و همچنین از تسهیلاتی که بانک در اختیار او قرار می‌دهد استفاده کند؛ اما درآمد مرغداری تخمگذار با تولید تخم بیشتر به دلیل پرورش گسترده طیور در کمترین سطح و حجم، آن را ازنظر اقتصادی قابل توجیه کرده و برای یک مرغدار کاملاً رضایت‌بخش خواهد بود.
|