چگونه پرورش بلدرچین بزنیم ؟ | شرایط لازم برای نگهداری بلدرچین

اگر علاقه به کسب‌وکار پرورش بلدرچین دارید یا به‌تازگی به جمع پرورش‌دهندگان بلدرچین پیوسته‌اید پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله با ما باشید؛ چون قصد داریم در این پست به چگونگی پرورش بلدرچین بپردازیم:

کلیاتی درباره آشنایی با پرورش بلدرچین:

با توجه به افزایش روزبه‌روز جمعیت و نیاز به مواد مغذی همانند پروتئین، ضروری به نظر می‌رسد که منابعی برای رفع این نیاز بشری ایجاد گردد. پروتئین موردنیاز را می‌توآن‌هم در غذاهای گیاهی و هم در غذاهای حیوانی دریافت نمود. حیواناتی مانند گاو و گوسفند به‌عنوان عمده منابع تأمین‌کننده گوشت قرمز و غنی از پروتئین در سراسر جهان هستند اما بااین‌حال گوشت این حیوانات برای طیف وسیعی از افراد چه ازنظر بالا بودن میزان کلسترول و چه ازنظر گران بودن آن، دارای محدودیت مصرف هست. در این صورت بایستی به فکر جایگزینی برای این منبع غذایی بود. بدین ترتیب این مسئله سبب شده گوشت حیواناتی که برای انسان قابل‌مصرف هستند به‌صورت اهلی درآمده تا با پرورش صنعتی آن‌ها بخشی از نیازهای پروتئینی بشر تأمین گردد.

گوشت طیوری همانند بلدرچین به‌عنوان یک منبع مهم تأمین‌کننده پروتئین حیوانی بسیار موردتوجه انسان بوده و در بسیاری از کشورهای جهان پرورش بلدرچین در قالب فارم های بزرگی تجلی‌یافته و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی برای پرورش آن به شیوه صنعتی صورت گرفته است.
در کشور ما هم پرورش بلدرچین چند سالی است که شروع گردیده و در برخی از استان‌ها همانند یزد و تهران فارم هایی به‌منظور تولید گوشت و تخم احداث‌شده است؛ که اخیراً مصرف گوشت بلدرچین با استقبال بی‌نظیر مردم روبه‌رو شده به‌نحوی‌که در بسیاری از رستوران‌های تهران گوشت بلدرچین را در لیست غذاهای پرمصرف و لذیذ قرار داده‌اند.

مهم‌ترین دلایل پرورش صنعتی بلدرچین:

وجود ویژگی‌های زیر سبب گردیده تا پرورش بلدرچین در نزد بسیاری از پرورش‌دهندگان و علاقه‌مندان یک پرنده‌ای مطلوب برای پرورش باشد:
     رشد سریع
   بلوغ زودرس جنسی
   فاصله مابین نسلی کوتاه
    دوره انکوباسیون کوتاه
   تولید تخم بالا
   بالا بودن میزان تراکم پرورشی در واحد سطح
   حساسیت کمتر در برابر بیماری‌ها در مقایسه با سایر طیور پرورشی
    قیمت بالای تولیدات (گوشت و تخم) در بازار
    ارزش غذایی بالای گوشت و تخم این پرنده.
    مناسب بودن قیمت جیره مصرفی
     بازگشت سریع‌تر سرمایه
    و...

انواع روش‌های پرورش بلدرچین:

بلدرچین به دو منظور پرورش داده می‌شود: 1- به‌منظور تولید گوشت 2- به‌منظور تولید تخم. اولین قدم در پرورش بلدرچین این است که پرورش‌دهنده بتواند حیطه پرورشی خود را انتخاب نماید زیرا روش‌های پرورش، نحوه نگهداری، نوع نژاد و نوع سیستم پرورش در پرورش گوشتی و تخم‌گذار متفاوت است .

پرورش‌دهنده در هنگام پرورش بایستی این نکات را مدنظر داشته باشد:

1- پرورش بلدرچین گوشتی:

برای پرورش بلدرچین گوشتی از نژادهایی همانند سفید هلندی و نژاد سفید آمریکایی مورداستفاده قرار می¬گیرد. برای پروار کردن بلدرچین الزامی به استفاده از قفس نیست می‌توان از سیستم بستر هم استفاده نمود. برای چاق و پروار کردن بلدرچین‌ها به دو شیوه می‌توان عمل نمود:
الف- خرید جوجه چندروزه.
ب- خرید تخم و قرار دادن آن‌ها در دستگاه جوجه‌کشی و سپس پرورش جوجه‌های بلدرچین. برای استفاده از این روش باید از تخم‌های نطفه‌دار استفاده نمود.
وزن جوجه بلدرچین 1 روزه حدود 7 گرم است. برای پرورش جوجه بلدرچین گوشتی در روز اول بایستی شرایط دمایی لازم را ایجاد نمود، در روز اول دمای محیط جوجه بلدرچین 34 درجه سانتی‌گراد‌است که این میزان از دما توسط مادر مصنوعی ایجاد می‌گردد؛ و هر هفته بایستی 3 الی 4 درجه از دما کاسته شود تا درنهایت به 21 درجه سانتی‌گراد (در سن 3 هفتگی) برسد.
تا سن 3 هفتگی به ازای هر قطعه بلدرچین 2 مترمربع دان خوری و 1 مترمربع آبخوری در نظر گرفته می‌شود. همچنین ازآنجایی‌که میزان نور رسانی در پرورش جوجه‌های گوشتی از اهمیت بالایی برخوردار است لازم است که تا 2 هفته اول پرورش 24 ساعت نور رسانی صورت گیرد و سپس بعدازآن میزان نور به 12 ساعت کاهش یابد.

2- پرورش بلدرچین تخم‌گذار:
بیشتر پرورش‌دهندگانی که پا به عرصه پرورش بلدرچین می‌گذارند این پرنده را به‌منظور تولید تخم پرورش می‌دهند زیرا هم می‌توانند برداشت تخم داشته باشند و هم وقتی‌که گله آن‌ها پیر شد آن‌ها را به‌عنوان بلدرچین گوشتی به فروش برسانند.

برای شروع پرورش بلدرچین تخم‌گذار به چندین شیوه می‌توان عمل نمود:
الف- خرید تخم‌های نطفه‌دار به‌منظور جوجه‌کشی
ب- خرید جوجه‌های مادر یک‌روزه
ج- خرید نیمچه هایی که در آستانه تخم‌گذاری هستند.

برای به دست آوردن تخم نطفه‌دار می‌توان از تشکیل گله‌های مادری بهره لازم را برد. برای این‌که بتوان از تخم‌ها بالاترین درصد نطفه‌داری را به دست آورد بهتر است که به ازای هر 3 الی 6 ماده یک نر در نظر گرفته شود.
به‌هرحال استفاده از هرکدام از این روش‌ها برای پرورش بلدرچین تخم‌گذار دارای مزایا و معایبی هست. مثلاً استفاده از مورد الف و ب در پرورش بلدرچین تخم‌گذار نیاز به هزینه و میزان سرمایه‌گذاری پایینی دارد اما این روش‌ها در صورتی به پرورش‌دهندگان پیشنهاد می‌گردد که از تجربه کافی برخوردار باشند در غیر این صورت ممکن است با مشکلات مالی فراوانی همراه گردد؛ اما درروش ج باوجود این‌که میزان هزینه و سرمایه‌گذاری بیشتری را می‌طلبد اما ریسک پرورش هم به‌تبع آن پایین‌تر است.

اما گذشته از روش‌های پرورش مهم‌ترین عامل در موفقیت پرورش بلدرچین انتخاب نوع نژاد مناسب بااستعداد تولید تخم بالا، ضریب تبدیل پایین، حساسیت کمتر در برابر بیماری‌ها، وزن بالای کشتار، توانایی سازگاری با اقلیم‌های منطقه، مقاومت در برابر عوامل نامساعد محیطی و استفاده از بلدرچین‌هایی با توان ژنتیکی بالا به‌منظور تولید هر چه بیشتر است که پرورش‌دهنده بایستی گله خود را بر اساس موارد مذکور تشکیل دهد. در این صورت است که می‌توان با صرف هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های لازم سودآوری پرورش را در هر گام تضمین نمود.

انواع سیستم‌های پرورش بلدرچین:

در ارتباط با پرورش بلدرچین با دو نوع سیستم برای پرورش سروکار داریم:
1- پرورش بلدرچین در قفس:
یکی از رایج‌ترین روش‌های پرورش بلدرچین استفاده از سیستم قفس است. امروزه استفاده از این سیستم به دلیل برخورداری از مزایایی همچون میزان فضای کمتر، بهداشت بهتر، مدیریت آسان‌تر، عدم دسترسی پرنده به کود تولیدی، هزینه کارگری کمتر، شیوع بیماری‌های کمتر، میزان تولید بیشتر و ... ترجیح داده می‌شود. این نوع سیستم برای پرورش هر دو نوع بلدرچین تخم‌گذار و گوشتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
قفس‌ها در مدل‌های مختلفی مانند منبری (کالیفرنیایی) و طبقه‌ای (باطری) ساخته می‌شود. کف قفس‌های پرورش بلدرچین را در ابعاد 25×15، 20×15، 15×15 با ارتفاع قفس 25 الی 30 سانتی‌متر طراحی می‌کنند. معمولاً در قفس‌هایی با این‌چنین ابعاد می‌توان بین 2 الی 4 بلدرچین را نگهداری نمود. این نوع شیوه نگهداری از بلدرچین برای جمع‌آوری تخم به‌منظور جوجه‌کشی و جفت‌گیری بسیار مناسب است. اگر ابعاد قفس کوچک باشد معمولاً به ازای یک ماده یک نر در نظر گرفته می‌شود و اگر ابعاد قفس بزرگ‌تر باشد به ازای 2 الی 3 ماده یک نر در نظر گرفته می‌شود.
گفته می‌شود که بهترین ابعاد برای پرورش بلدرچین در قفس 60×60 با ارتفاع 25- 30 سانتی‌متر است که می‌تواند 25 قطعه بلدرچین را با این ابعاد پرورش داد. هر چه که تعداد پرنده در قفس افزایش یابد سرعت شیوع بیماری در بین آن‌ها هم بیشتر می‌شود که در پی آن‌هم میزان تلفات و مرگ‌ومیر بلدرچین‌ها افزایش می‌یابد. همچنین به‌منظور جلوگیری از جست و خیر و پرواز بلدرچین‌ها، ارتفاع قفس‌ها را بیشتر 30 سانتی‌متر در نظر نمی‌گیرند.

2- پرورش بلدرچین در سیستم بستر:
برای افرادی که قصد پرورش بلدرچین گوشتی رادارند می‌توانند از سیستم بستر استفاده نمایند. میزان فضایی که برای پرورش بلدرچین در این‌چنین سیستمی در نظر گرفته می‌شود بر اساس نوع نژاد و همچنین دوره پرورش متغیر است. به‌عنوان‌مثال در ابتدای دوره پرورش که بلدرچین‌ها کوچک هستند تعداد بیشتری (به‌طور تقریبی 150 الی 160 قطعه به ازای هر مترمربع) پرنده پرورش داده می‌شود؛ و به‌مرور با بزرگ‌تر شدن از تعداد آن‌ها کاسته می‌گردد و باید این میزان فضا را افزایش داد (50 الی 60 قطعه در هر مترمربع).
این نوع از سیستم در مقایسه با سیستم قفس ارزان‌تر است که ازنظر اقتصادی بسیار به‌صرفه‌تر هست اما مزایایی را که برای پرورش در قفس برشمردیم در این سیستم (بستر) بسیار کمتر است.

احداث ساختمان و تأسیسات بلدرچین:

هدف از احداث ساختمان و تأسیسات بلدرچین فراهم نمودن محیطی امن است تا پرنده بتواند از حداکثر توان ژنتیکی خود در جهت هر چه تولید بیشتر استفاده نماید.
بیشترین هزینه‌ای که صرف احداث و راه‌اندازی پرورش بلدرچین می‌گردد مربوط به این بخش است؛ بنابراین رعایت اصول صحیح احداث ساختمان‌ها و عایق‌بندی آن‌ها و همچنین به‌کارگیری تجهیزات مناسب از مهم‌ترین فاکتورها در کاهش هزینه‌های احداث و درنتیجه میزان سودآوری بیشتر است. تأمین نمودن محیطی امن و فراهم نمودن نیازهای حیاتی پرنده اعم از تهویه، دما، نور و... می‌تواند نقش مؤثری در بالا بردن حداکثر بهره‌وری و پتانسیل ژنتیکی پرنده داشته باشد.

یک مزرعه پرورش بلدرچین از قسمت‌های زیر تشکیل‌شده است:
•    ساختمان پرورش گله مادر
•    ساختمان جوجه‌کشی
•    سالن پرورش بلدرچین گوشتی
•    سالن پرورش بلدرچین تخم‌گذار
•    ساختمان کشتارگاه و بسته‌بندی

تا اینجای این مقاله با روش‌ها و سیستم‌های پرورش و همچنین ساختمان و تأسیسات پرورش بلدرچین آشنا شدیم، اما افرادی که قصد ورود به این حرفه رادارند لازم است که در ابتدای کار با میزان هزینه‌های پرورش آشنایی پیدا کنند تا بر اساس آن سرمایه‌گذاری‌های لازم را اعمال نمایند؛

اما مهم‌ترین این هزینه‌ها در دو بخش ثابت و متغیر صرف می‌گردد که به‌صورت زیر هست:

هزینه‌های پرورش بلدرچین گوشتی و تخم‌گذار:
•    هزینه تأمین زمین به‌منظور احداث ساختمان‌ها
•    هزینه تجهیزات و تأسیسات شامل قفس، آبخوری، دان خوری، وسایل گرمایشی و سرمایشی، نور و روشنایی، فن و ...
•    هزینه خرید بلدرچین گوشتی و یا تخم‌گذار
•    هزینه خرید دان و جیره مصرفی
•    هزینه دارو، درمان، واکسن و خدمات بهداشتی
•    هزینه کارگری و حقوق و دستمزد
•    هزینه بسته‌بندی گوشت و تخم بلدرچین

حال بعد از اطلاع یافتن پرورش‌دهنده از میزان سرمایه‌گذاری‌های لازم و مشخص کردن جهت خود به‌منظور پرورش بلدرچین گوشتی و یا تخم‌گذار می‌تواند به دنبال اخذ مجوزهای لازم برای احداث و راه‌اندازی پرورش بلدرچین بیفتد. البته اگر قصد پرورش‌دهنده، پرورش در سطح کم باشد نیاز به اخذ مجوزهای لازم (پروانه بهداشت و مجوز کسب) نیست ولی اگر بخواهد در سطح وسیع و صنعتی کار خود را شروع نماید باید مجوز لازم را از ارگان‌های مربوطه اخذ نماید؛ که معمولاً به بیش از 10000 قطعه پرنده مجوز داده می‌شود.

بعد از اخذ مجوز پرورش‌دهنده می‌تواند به‌صورت عملی پروژه پرورشی خود را آغاز نماید که البته در این زمینه می‌تواند از تسهیلاتی همانند وام‌های بانکی هم برای پیشبرد کار خود استفاده نماید.