توسط سمیه ملکی
12-7-2019 11:22:40 PM
طرح توجیهی پرورش الاغ شیری | آیا پرورش الاغ شیری از نظر اقتصادی به صرفه است؟
طرح پرورش الاغ شیری:
الاغ حیوانی اهلی است که قدمت رام شدن آن به بیش از 5000 سال پیش‌بر می‌گردد. تصوراتی که درباره الاغ وجود دارد نقش بار کشی و باربری آن است، اما این حیوان دارای فواید بسیار مفیدی از دیدگاه علم پزشکی است که ارزش اقتصادی پرورش آن را چند برابر نموده است.
در همین حوزه چند سالی است که تب پرورش الاغ در سراسر جهان ازجمله ایران داغ شده و درآمد میلیونی آن سبب گردیده بسیاری از افراد برای فعالیت در این زمینه از خود اشتیاق نشان دهند , همچنین پرورش خردرایران و بخصوص پرورش در شمال بسیار مورد استقبال شده است .
حال فارغ از اینکه پرورش‌دهندگان الاغ ازنظر نوع سیستم پرورشی به چند دسته تقسیم می‌شوند، کسب اطلاعاتی درزمینهٔ پرورش در کنار استفاده از تجارب دیگران می‌تواند برای علاقه‌مندان به این حرفه مفید واقع گردد.
بر همین اساس این سایت، اطلاعات لازم را در قالب طرح پرورش الاغ شیری در اختیار شما سروان گرامی قرار می‌دهد؛ پس تا پایان شرح این طرح با ما باشید:
معرفی و آشنایی کلی با الاغ:
 الاغ که به خر ماده گفته می‌شود دارای نام علمی Equus africanus asinus متعلق به رده پستانداران، راسته تکسم‌سانان، تیره اسبیان و سرده ستوران است.
رنگ بدن الاغ به‌صورت سفید، خاکستری و یا سیاه دیده می‌شود.
الاغ‌ها حیواناتی بسیار مقاوم هستند و قادرند که در محیط‌های بی‌آب‌وعلف با کمترین خوراک موجود زیست کنند. همچنین این حیوانات می‌توانند چندین روز بدون آب زنده بمانند.
این حیوان گرچه در مقایسه باهم تیره‌های خود یعنی اسب‌ها با سرعت‌پایین تری می‌دوند و پرش کمی دارند اما دارای قدرت بدنی بسیار بالایی می‌باشند و می‌توانند بارهای سنگین را درراه‌های صعب‌العبور به‌راحتی حمل کنند.
میانگین بلندی قد الاغ 130 سانتی‌متر است ولی بر اساس نوع نژاد آن ممکن است بین 60 تا 170 سانتی‌متر متغیر باشد. همچنین وزن این حیوان بین 250 تا 300 کیلوگرم متغیر است.
دستگاه گوارش کاملاً با تغذیه‌این حیوان که اغلب از علوفه‌های زبر تشکیل‌شده است سازگاری پیداکرده و توانایی بالایی در هضم و جذب مواد غذایی دارد.
الاغ‌ها به دلیل داشتن گوش دراز دارای قدرت شنوایی بالایی هستند.
الاغ‌ها وقتی دچار تنش و یا ترس می‌شوند صداهایی گوش‌خراش که به عرعر الاغ معروف است از خود تولید می‌کنند.
ازنظر مورفولوژی الاغ‌ها در مقایسه با اسبیان پنج مهره بیشتر در قسمت پشت خوددارند. و آناتومی بدن آن‌ها به‌گونه‌ای است که نیمی از وزن آن‌ها روی پاهای جلویی می‌افتد که آن‌ها را قادر می‌سازد به‌اندازه وزن بدن بار حمل کنند. همچنین الاغ به دلیل داشتن پاهای کوتاه در مقایسه با اسب دارای تعادل بیشتری است و کمتر به زمین می‌خورد.
طول عمر متوسط الاغ‌ها بین 35 تا 40 سال است.
طول دوره بارداری الاغ 365 روز یعنی یک سال است.
از مهم‌ترین نژادهای الاغ می‌توان به تبتی، معمولی، شامی، قبرسی، حبشی و آراز اشاره کرد.
دلایل اقتصادی پرورش الاغ:
الاغ از معدود حیوانات اهلی است که به جراّت می‌توان گفت تمام اعضای بدن آن از گوشت، شیر، پوست‌واستخوان گرفته تا کود آن در جهت اهداف تغذیه‌ای و پزشکی قابل‌استفاده و تجاری است.
از مهم‌ترین محصولاتی که پرورش‌دهنده می‌تواند با پرورش الاغ به سودی قابل‌قبول در این حیطه دست پیدا کند شامل موارد زیر است:
1- تولید شیر: این محصول که یکی از مهم‌ترین فراورده‌های الاغ است به دلیل برخوردار بودن از کازئین پایین و آنتی‌اکسیدان بالا دارای خواص شگفت‌انگیز و بی‌نظیری برای سلامت انسان است که از مهم‌ترین فواید این نوشیدنی مغذی می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
شیر الاغ به دلیل نزدیک بودن ترکیبات آن به شیر انسان به‌عنوان مهم‌ترین شیر جایگزین برای نوزادان محروم از شیر مادر هستند.
درمان بیماری‌های عفونی به دلیل داشتن خواص آنتی باکتریال قوی.
درمان ناراحتی‌های قلبی و چاقی به دلیل بالا بودن میزان اسیدهای چرب امگا 3 و مواد معدنی همچون کلسیم.
رفع بی‌خوابی.
حفظ سطح انرژی بدن.
درمان خون‌دماغ شدن.
درمان اسهال.
درمان سرفه و آسم.
کمک به پاک‌سازی و جوانی پوست.
تهیه صابون و کرم‌های آرایشی بهداشتی.
تسکین درد مفصل، تب، مشکلات کبدی، و...
شیر الاغ به‌عنوان گران‌قیمت‌ترین شیر در کشورهای اروپایی به‌ویژه فرانسه و ایتالیا به فروش می‌رسد. در ایران هم این شیر که به‌عنوان یک نوشیدنی لاک چری به‌حساب می‌آید لیتری بیش از 70 هزار تومان فروخته می‌شود.
سوال: الاغ چه مدت شیردهی دارد؟
الاغ پس از زایمان بین 150 تا 210 روز می‌تواند شیر تولید کند و اگر علوفه و خوراک آن به‌خوبی تأمین شود حتی قادر است روزی حدود 2 لیتر شیر بدهد. اما به‌طورکلی الاغ‌ها قادرند روزی بین 5/0 تا 5/1 یا به‌طور میانگین 7/0 لیتر شیر تولید کنند.
2- تولید پنیر: از شیر الاغ پنیری تهیه می‌شود که به‌عنوان گران‌قیمت‌ترین و کمیاب‌ترین پنیر با کیلویی بالغ‌بر 13 میلیون تومان در داخل کشور به فروش می‌رسد. ناگفته نماند که برای تهیه 1 کیلو پنیر از 25 تا 30 لیتر شیر استفاده می‌شود که برای تهیه آن بایستی شیر 40 تا 45 الاغ دوشیده شود.
3- تولید روغن: علاوه بر شیر و پنیر الاغ، روغن تهیه‌شده از چربی روده، قلم پا و پی از دیگر فراورده‌های این حیوان است که برای درمان مواردی ازجمله درد مفاصل، شفافیت پوست و جای زخم استفاده می‌شود. از بدن هر الاغ حدود نیم کیلو روغن می‌توان استحصال نمود که در ایران کیلویی 400 هزار تومان مبادله می‌شود.
4- تولید ژلاتین: این فراورده که از پوست الاغ به دست می‌آید برای درمان سرگیجه، بی‌خوابی، نامنظمی قاعدگی و... به کار می‌رود.
5- تولید سرگین: سرگین الاغ که تحت عنوان عنبر نسارا در کشور شهرت دارد ازنظر طب سنتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا دارای خاصیت آنتی‌بیوتیک است و از آن در درمان انواع عفونت‌ها، سرماخوردگی، برونشیت، آلرژی، سینوزیت، میگرن، زخم‌های چرکین و سوختگی، دندان‌درد و ... استفاده می‌شود. این کود که در بهار جمع‌آوری می‌شود دربسته‌های 100 گرمی باقیمت 5 تا 20 هزار تومان به فروش می‌رسد.
6- تولید گوشت: یکی دیگر از محصولات تولیدی الاغ گوشت آن است. گرچه این گوشت به دلیل وجود قند بالا و زود در معرض افساد قرار گرفتن و دلایل دیگر از دیدگاه اسلامی مکروه است اما در برخی از کشورها همانند اسپانیا و بلغارستان مصرف بالایی دارد. غالباً هدف از پروار کردن الاغ استفاده از گوشت آن برای باغ‌وحش‌های موجود است.
بدین ترتیب از مهم‌ترین مزایای پرورش الاغ، قابلیت استفاده کاربردی از فراورده‌های تولیدی این حیوان است که پرورش الاغ شیری را به یک تجارت واقعی و پرسود تبدیل کرده است.
بازار سنجی پرورش الاغ شیری:
پرورش الاغ به دلیل فراورده‌هایی که ذکر گردید ازلحاظ صرفه اقتصادی مناسب‌ترین گزینه پرورش دام در عصر حاضر است. زیرا بازار جهانی آن به خاطر محصولاتی که از شیر الاغ تولید می‌شود به‌خصوص پنیر رشد سریعی یافته و افراد زیادی حاضرند برای خرید این پنیر هزینه هنگفتی را پرداخت کنند. همچنین تولید سایر محصولات، نشانه‌ای از آینده درخشان بازار این کسب‌وکار در سرتاسر جهان است.
در همین راستا برخی از کشورها همانند چین توانسته با راه‌اندازی مزارع پرورش الاغ شیری دست به تجارت پرسود و گسترده‌ای بزند که امروزه این کشور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید فراورده‌های الاغ در جهان تلقی می‌گردد.
پرورش الاغ شیری:
اخذ مجوز: افرادی که تمایل ورود به عرصه پرورش الاغ رادارند برای شروع می‌توانند به اخذ مجوزهای لازم اقدام نمایند. این مجوز که از طرف سازمان جهاد کشاورزی صادر می‌گردد برای تعداد 50 رأس به بالا داده می‌شود.
انواع سیستم پرورش الاغ شیری: برای پرورش الاغ شیری می‌توان از دو نوع سیستم پرورشی استفاده نمود الف- سیستم بسته ب- سیستم باز (مرتع).
در سیستم بسته که اغلب برای پرورش صنعتی الاغ مورداستفاده قرار می‌گیرد حیوان در جایگاه بسته پرورش داده می‌شود. این جایگاه بایستی دارای فضای مسقف و فضای غیر مسقف (بهاربند ) باشد که بر اساس ضوابط نظام دامپروری کشور به ازای هر رأس الاغ به 16 مترمربع فضا نیاز است حدود 6 مترمربع از این فضا برای قسمت مسقف و مابقی برای فضای بهاربند در نظر گرفته می‌شود. همچنین جایگاه پرورش بایستی مجهز به امکاناتی مانند سیستم آبخوری، تهویه، روشنایی، سیستم گرمایشی و سرمایشی باشد.
در سیستم باز، تقریباً 9 ماه از سال را می‌توان الاغ را با چرای آزاد در مرتع تغذیه نمود و 3 ماه باقی‌مانده که زمستان است با جیره دستی تغذیه می‌شود.
خرید الاغ شیری مناسب برای پرورش: برای اینکه پرورش الاغ شیری از توجیه اقتصادی خوبی برخوردار باشد بایستی از حیوانی استفاده نمود که هم ازنظر تولید شیر و هم از حیث قیمت خرید مناسب باشد. فصولی همانند پاییز و زمستان زمان مناسب خرید الاغ شیری برای پرورش است و می‌توان در این زمان الاغ را با نازل‌ترین قیمت ممکن تهیه نمود. زیراکسانی که از الاغ برای اهدافی همانند بارکشی استفاده می‌کنند در فصل پاییز و زمستان به دلیل کمبود علوفه و خوراک و گران تمام شدن هزینه نگهداری این حیوان اقدام به فروش آن‌ها می‌کنند در این زمان باعرضه زیاد این حیوان می‌توان اقدام به خرید آن کرد. که قیمت آن‌ها بسته به سن و نژاد بین 600 تا 5/1 میلیون تومان متغیر است.
تغذیه الاغ شیری: در تغذیه الاغ شیری همانند سایر دام‌ها بایستی از جیره‌ای استفاده نمود که علاوه بر کیفیت و ارزان‌قیمت بودن تأمین‌کننده احتیاجات غذایی این حیوان باشد.
الاغ‌ها ازنظر تغذیه با علوفه مراتع بسیار حرفه‌ای هستند زیرا آناتومی لب‌های آن‌ها به‌گونه‌ای است که می‌توانند از گیاهان کوتاه مراتع به‌خوبی تغذیه کنند. در جیره غذایی آن‌ها، علوفه بایستی به میزان 5/1 درصد وزن بدن در نظر گرفته شود. به‌عنوان‌مثال برای یک الاغ 200 کیلوگرمی روزانه بایستی 3 تا 4 کیلو از علوفه تغذیه کند.
از مهم‌ترین علوفه‌های مورداستفاده در جیره الاغ شیری یونجه و کاه به‌خصوص کاه جو را می‌توان نام برد. همچنین این حیوان برای اینکه بتواند تولید شیر خوبی داشته باشد باید با دانه‌هایی مانند جو تغذیه شود.
میزان سرمایه و هزینه احداث مزرعه پرورش الاغ در سال 98:
نخستین و مهم‌ترین رکن در راه‌اندازی مزرعه پرورشی، برآورد هزینه‌ها و بررسی میزان سرمایه موردنیاز است.
 یعنی دامدار باید بسنجد هزینه‌های تمام‌شده‌ی احداث یک مزرعه پرورش الاغ شیری چقدر است؟
آیا با میزان سرمایه‌ای که دارد آیا می‌تواند یک واحد پرورشی را احداث کند یا نه؟
چه تعداد رأس می‌تواند پرورش دهد؟
آیا پرورش الاغ شیری با توجه به هزینه‌ای که می‌شود برای دامدار می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد و به حداکثر سوددهی خود برسد یا نه؟
برای پاسخ به این سؤالات دامدار باید هزینه‌های پرورش الاغ را محاسبه کند و سپس با توجه به سرمایه موردنیاز اقدام به پرورش نماید.
 الاغ شیری در حال حاضر از بازارپسندی خوبی برخوردار است گرچه مصرف فراورده‌هایی همانند پنیر و گوشت الاغ در خانواده‌های ایرانی مرسوم نیست اما از جنبه طبی شیر الاغ ارزش والایی دارد و افراد زیادی خواهان این محصول تولیدی هستند که در حال حاضر از بازار خوبی برخوردار است.
پرورش‌دهنده برای شروع کار بدون در نظر گرفتن هزینه جایگاه با سرمایه‌ای بالغ‌بر 60 تا 70 میلیون می‌تواند اقدام به پرورش 20 رأس الاغ در یک فضای 320 مترمربع کند. که به‌طور میانگین حدود 60 درصد از این سرمایه صرف خرید خوراک می‌شود. که اگر پرورش‌دهنده در فصولی از سال از مرتع و چرای آزاد استفاده کند میزان هزینه‌ای که صرف خوراک می‌شود قطعاً کمتر از 60 درصد خواهد بود.
فراورده‌های تولیدشده از پرورش الاغ شیری، اعم از شیر، پنیر و کود و همچنین کره‌الاغ‌ها را می‌توان به بازارهای داخلی و حتی به خارج از کشور عرضه نمود که تقریباً این‌گونه می‌توان نتیجه گرفت که بیشتر از 100 درصد از پرورش الاغ شیری سود خالص است.
معرفی طاهره زارع
معمولا در هرکاری شخصی رو که برای اولین بار وارد یک عرصه میشه و اون کار رو در ابعاد بزرگتر انجام میده رو همه به عنوان پدر اون کار می شناسیم در این زمینه هم بانوی عزیز طاهره زارع که اقدام به پرورش الاغ برای اولین بار در روستای تقوّیه بخش خضرآباد شهرستان اشکذر در 40 کیلومتری مرکز استان یزد اقدام به پرورش الاغ شیری کرده است.
طبق مصاحبه ای که با خانم طاهره زارع انجام شده ایشان کارشان را با سرمایه گذاری اولیه 30 میلیون تومان در سال 94 آغاز کردند و هم اکنون در این مزرعه 150 راس الاغ دارند که از این تعداد 40 راس آن شیرده هستند.
این بانوی کارآفرین اشکذری کار خود را از سه سال قبل آغاز کرده و خرید الاغ ها از شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری انجام داده است .
شیر الاغ برای درمان برخی بیماری ها مانند آسم، قند خون، سرما خوردگی، آلرژی و برای پایین آوردن تب ناشی از عفونت تجویز می شود.
|