راهنمای احداث گلخانه

در این مقاله قصد دارم راهنمای احداث انواع گلخانه +قیمت آن را برای شما دوستان توضیح دهم

در ابتدا باید خدمت دوستان عرض کنم حداقل سطح اقتصادی یک گلخانه 2500مترمربع هست که نیاز به 3000مترمربع زمین مناسب جهت احداث گلخانه دارد.
1- تعریف گلخانه:
گلخانه بخش محدودی از فضاست که در آن کلیه عوامل محیطی قابل‌کنترل بوده و برای کشت‌های متراکم و تولید محصول خارج فصل و یا خارج از محیط طبیعی گیاه احداث می‌گردد.

2- انواع گلخانه‌ها :
گلخانه‌ها ازنظر نوع تولید و نوع تیپ سازه دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می‌باشند.
تقسیم‌بندی بر اساس نوع تولید:
1-2- گلخانه‌های تولیدی سبزی و صیفی شامل محصولاتی نظیر خیار, گوجه‌فرنگی, توت‌فرنگی, فلفل, بادمجان, طالبی, سبزی‌ها برگی(ریحان- شاهی و........) هست.

2-2- گلخانه‌های تولید گل و گیاهان زینتی برای تولید انواع گله‌ای شاخه بریده(رُز- ژربرا – گلایول – داودی) و گل‌های آپارتمانی هست.
3-2- سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی
ازنظر نوع سازه گلخانه‌ها به دودسته چوبی یا سنتی و مدرن یا فلزی تقسیم می‌شوند.

4-2- گلخانه‌های چوبی
اسکلت اصلی این گلخانه‌ها از چوب با پوشش پلاستیک هست. ارتفاع در ایـن سازه‌ها 2 تا 3 متر و سیستم گرمایی و تهویه مناسبی ندارد و به دلیل ارتفاع پایین مناسب کشت محصولاتی نظیر خیار و گوجه‌فرنگی نیست. مزیت این گلخانه‌ها قیمت ارزان احداث هر واحد آن هست ولی به دلیل نامناسب بودن محیط داخلی برای رشد گیاه معمولاً میزان تولید در واحد سطح در مقایسه با گلخانه‌های مدرن بسیار کمتر است. به دلایل ذکرشده این نوع گلخانه‌ها توسعه‌نیافته است و گلخانه‌های چوبی که قبلاً احداث‌شده به‌تدریج به گلخانه‌های مدرن تبدیل می‌شوند.

5-2- گلخانه‌های فلزی یا مدرن
اسکلت این گلخانه‌ها از فلز است که معمولاً با پلاستیک‌های ضد اشعه ماوراءبنفش (uv) پوشش و دارای سیستم گرمایشی و تهویه مناسب هست. ارتفاع این نوع گلخانه‌ها بیش از 5/4 متر است و به دلیل شرایط مناسب رشد گیاه در این‌گونه سازه, عملکرد در واحد سطح نسبت به گلخانه‌های چوبی افزایش دارد.
اتصال قطعات در گلخانه‌های فلزی به‌وسیله پیچ و مهره(پرتابل)و یا استفاده از جوش هست. هزینه واحد گلخانه‌های پرتابل نسبت به سیستم جوشی 20-15% بیشتر است ولی نصب آن آسان‌تر و تغییرات در سازه راحت‌تر است. تیپ‌های مختلف سازه‌های موجود, مزایا و معایب در جدول شماره(1) نشان داده‌شده است.
جدول شماره(1)

عیوب مهم	مزایای مهم	نوع دریچه	مصالح	تیپ گلخانه
تولید کم- آفات بیماری‌های زیاد و عمر کم	ارزان	بدون دریچه	چوب-پلاستیک	چوبی
افزایش مصرف سوخت	آلودگی کم و عمر زیاد	جانبی-سقفی	لوله گالوانیزه-پلاستیک	تونلی:تک‌واحدی
گران	تهویه خوب, قابل خودکار شدن	جانبی-سقفی	لوله گالوانیزه-پلاستیک	پیوسته:چند واحدی
بسیار گران ، هزینه سوخت بالا	استحکام بالا، عمر طولانی تهویه خوب –قابل خودکار شدن	جانبی- سقفی	اسکلت فلزی-شیشه	شیشه‌ای

6-2- سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ‌های خوراکی:
کارگاه‌های تولید قارچ‌های خوراکی با بلوک, آجر, سیمان, به‌صورت یک ساختمان معمـولی ســاخته می‌شود و در آن امکانات گرمایشی, سرما ساز و رطوبت ساز تعبیه می‌شود.
بعضی از کارگاه‌های تولید قارچ به‌صورت گلخانه‌ای احداث می‌گردد ولی با توجه به اینکه رشد قارچ به نور ناچیزی نیاز دارد. پوشش‌های گلخانه‌ها از نوع پلاستیک‌های رنگی که نور ناچیزی باید از آن عبور کند انتخاب می‌شود.
قارچ‌های خوراکی که در ایران پرورش داده می‌شوند عبارت‌اند از قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی, تولید قارچ دکمه‌ای علاوه بر سالن‌های پرورش نیاز به کارگاه تولید کمپوست دارد که تولید کمپوست آلودگی محیط را به همراه دارد. لذا باید این کارگاه‌ها در خارج از مناطق مسکونی و با مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست احداث شود.
بستر پرورش قارچ صدفی کاه و کلش غلات است و چون نیازی به کمپوست ندارد موجب آلودگی محیط نمی‌شود و در مناطق مسکونی هم می‌توان به پرورش آن اقدام نمود و نیازی به مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست ندارد.

3- انواع بسترهای کاشت محصولات گلخانه‌ای
بستر کاشت در گلخانه‌ها به دو صورت خاکی و یا هیدروپونیک(بدون خاک)هستند که درکشت خاکی ریشه گیاه در خاک قرار می‌گیرد که در این روش مدیریت تغذیه آسان و نیاز به دانش فنی زیادی ندارد ولی مقداری از مواد غذایی مصرفی از دسترس گیاه خارج و بیماری‌های خاکزی همواره کشت را تهدید می‌کند.

برای اطلاعات بیشتر دراین زمینه میتوانید مقاله کشت هیدرو پونیک را مطالعه نمایید

درکشت هیدروپونیک ریشه گیاه در موادی نظیر پرلایت, پشم سنگ, لیکا, ماسه و....... قرار داده می‌شود و مواد غذایی مستقیماً در دسترس گیاه قرار می‌گیرد که این روش مصرف آب را کاهش, بیماری‌های خاکزی کم و عملکرد را در واحد سطح افزایش می‌دهد امّا نیاز به دانش فنی بالا و مدیر کارآزموده و متخصص دارد و هزینه ساخت هم 20-15 درصد افزایش می‌یابد.

4- عملکرد تولیدات گلخانه‌ای
مهم‌ترین مزیت تولیدات گلخانه‌ای نسبت به تولید در فضای باز عبارت‌اند از: اشتغال‌زایی بالا, مصرف آب کم و افزایش تولید در واحد سطح.
جدول شماره(2)عملکرد تعدادی از محصولات گلخانه‌ای

نوع محصول	تعداد دوره کشت درسال	عملکرد سالانه در1000مترمربع(تن)	اشتغال‌زایی در1000مترمربع- نفر	ملاحظات
خیار	2	25-30 تن	1/5- 1
گوجه‌فرنگی	1	15-20 تن	1/5- 1
فلفل	1	15-20 تن	1/5- 1
طالبی	1	17-22 تن	1/5- 1
توت‌فرنگی	گیاه دائمی4ساله	12-8 تن	1/5- 1
گل رز	گیاه دائمی6ساله	150-180هزار شاخه	3-2
ژربرا	گیاه دائمی3ساله	180-200 هزار شاخه	3-2
آلسترومریا	گیاه دائمی6ساله	200-220 هزار شاخه	3-2
لیسیانتوس	یک‌ساله	200-250 هزار شاخه	3-2
قارچ صدفی	10-8 دوره	60 تن	8	سالن‌های سه‌طبقه
قارچ دکمه‌ای	6- 4 دوره	100 تن	30	سالن‌های پنج طبقه

حداقل سطح اقتصادی یک گلخانه 2500مترمربع هست که نیاز به 3000مترمربع زمین مناسب جهت احداث گلخانه دارد.

5- شرایط لازم برای احداث گلخانه
برای احداث هر گلخانه باید موارد ذیل مدنظر قرار گیرد.
1-5- محل مناسب احداث گلخانه
خاک محل احداث گلخانه باید دارای بافتی متوسط, زهکشی مناسب, فاقد شوری و قلیائی, آهک و گچ باشد. محل گلخانه حتی‌الامکان نزدیک جاده‌های اصلی یا دارای جاده‌های مناسب باشد. شیب‌های تند, محله‌ای بادگیر مکان مناسبی برای احداث گلخانه نیستند. ابعاد زمین باید طوری انتخاب شود که بتوان گلخانه‌ها را در جهت شمال – جنوب در آن احداث نمود.
2-5- وجود آب کافی باکیفیت مناسب
حداقل آب موردنیاز برای 1000مترمربع گلخانه در هر شبانه‌روز در فصل تابستان(پیک مصرف)10-8 مترمکعب است که با توجه به میزان آب موجود, سطح گلخانه قابل احداث را می‌توان مشخص کرد. علاوه بر مقدار آب, کیفیت آب از عوامل مهم در تولید محصولات گلخانه‌ای است.
تحمّل گیاه نسبت به املاح موجود در آب آبیاری متفاوت است. مهم‌ترین عامل محدودکننده برای کشت‌های گلخانه‌ای شوری یا EC آب است.
EC قابل تحمّل برای گیاهان در جدول(شماره3)بیان گردیده است.
میزان EC اگر از مقادیر ذکرشده بیشتر گردد عملکرد محصول کاهش می‌یابد. علاوه بر EC, میزان سدیم قابل‌جذب(S.A.R),کلر, بیکربنات موجود در آب هم در عملکرد محصول مؤثرند لذا لازم است قبل از احداث گلخانه از آب مورداستفاده, آزمایش کاملی به عمل آید.
EC مناسب برای کشت محصولات گلخانه‌ای
جدول شماره (3)

نوع محصول	EC قابل قبول ds/m
خیار	2
گوجه‌فرنگی	2/5
توت‌فرنگی	1
فلفل	2
خربزه	2
گل رز	1/3
آلسترومریا	1/5
لیسیانوس	2
گلایول	2

6- تجهیزات و ادوات موردنیاز در گلخانه‌ها
از تجهیزات و ادوات موردنیاز گلخانه می‌توان به سیستم گرمایشی, سرمایشی, ژنراتور و....... اشاره نمود.
الف- انواع سیستم گرمایشی:
1- سیستم مرکزی: سیستم شوفاژ(برای گلخانه‌های بالای 4/.هکتار) در این سیستم از بخارآب یا آب داغ استفاده می‌شود.
2- سیستم موضعی: بخاری شامل سه دسته, بخاری‌های منفرد یا تراکمی– بخاری‌های کنوکسیونی یا همرفتی– بخاری‌های تابشی باانرژی پایین.
ب- انواع سیستم سرمایشی:
1- سیستم خنک‌کننده تابستانه:
1-1- سیستم خنک‌کننده فن و پد: متداول‌ترین سیستم تابستانه در گلخانه‌ها به شمار می‌رود.
(Fan and pad evaporative coding دستگاه)
2-1- سیستم خنک‌کننده تبخیری(مه پاش)
(Fog evaporating cooling دستگاه)
2- سیستم خنک‌کننده زمستانه
2-1- سیستم تیوپ– پنکه (fan tube ventilation)

7- سایر تجهیزات موردنیاز گلخانه
1- ژنراتور (برق اِضطراری) 2- ترموستات 3- سیستم آبیاری تحت‌فشار
مروری بر انواع سازه های گلخانه ای

در این قسمت مرورری کوتاه بر قیمت روز انواع سازه های گلخانه ای می اندازیم

سازه گاتیگ طرح اسپانیایی قیمت برای هر متر 51500 تومان

برای اطلاع از قیمت به روز روی عکس کلیک کنید

سازه بال کبوتری سیرکولار ارتفاع ۴.۷ متر

سازه بال کبوتری سیرکولار ارتفاع ۴.۷ مترقیمت برای هرمترمربع 39000 تومان
برای اطلاع از قیمت به روز روی عکس کلیک کنید

جهت اطلاع از قیمیت انواع گلخانه به وبسایت سپیدسازه مراجعه نمایید

8- آفات و بیماری‌های مهم گلخانه‌ای در مناطق مرکزی
اسامی برخی از آفات و بیماری‌های مهم که معمولاً به محصولات سبزی و صیفی و گل و گیاهان زینتی خسارت وارد می‌سازند به شرح ذیل هست.
الف- آفات گلخانه‌ای
مینوز
تریپس
شته ها
زنجرکها
مگس سفید
حلزون‌های صدف دارو(رابها)
کنه تارعنکبوتی
شپشکهای سپردار
آبدزدک

ب- بیماری‌های گلخانه‌ای
بیماری سفیدک داخلی(دروغی)
بوته میری یا مرگ گیاهچه
بیماری سفیدک سطحی
پژمردگی آوندی ناشی ازفوزاریوم
نماتد مولد غده ریشه
بیماری پژمردگی ناشی از ورتیسلیوم
ویروس موزائیک خیار
علفهای هرز